Alice Munro, Przyjaciółka z młodości.

Zupełnie nie tak dawno w mediach ukazała się wzmianka o tym, że Alice Munro zdecydowała o zakończeniu swojej przygody związanej z pełnieniem roli pisarki. Na polskim rynku księgarskim będą się jednak nadal sukcesywnie ukazywały książki jej autorstwa, które powstawały na przestrzeni tychże owocnych lat pracy. Kolejny raz miałam, więc przyjemność obcować z krótką formą literacką w wykonaniu kanadyjskiej pisarki Alice Munro. Tym razem to opowiadania skupione w tomie wydanym w 1990 roku i zatytułowanym Przyjaciółka z młodości.

Wydaje mi się, że motywem łączącym dziesięć opowiadań, które znalazły się w tymże tomie, jest przeszłość, historie, kryjące zadawnione waśnie, nierozwiązane konflikty, tajemnice, nieporozumienia, niejasności, które mają o mniejszym lub większym znaczeniu konsekwencje w teraźniejszości. Historie zwykłych ludzi, czasami zmęczonych życiem, pragnących zmiany, niemających siły jednak jej dokonać i ponieść odpowiedzialności za swoje czyny. To historie wysłuchane przez kogoś, opowiedziane przez osobę trzecią, ale też przez głównych bohaterów, wprowadzające pewien rodzaj niepokoju, niezaspokojenia, niedosytu i na pewno dające wiele do myślenia. Najważniejszym zabiegiem zastosowanym w opowiadaniach jest retrospekcja. Czytelnik cofa się w przeszłość, poznaje bez uproszczeń, często z pewnego rodzaju odmianą łagodnej brutalności fakty i detale, które dotyczą związków międzyludzkich.

Tom otwiera tytułowe opowiadanie, przedstawiające czytelnikowi historię koleżanki matki narratorki. Chodzi o Florę, z której los nieco zadrwił, choć z drugiej strony być może, dlatego, że na to pozwoliła. Znosi z pokorą upokorzenie, jakie zaznaje od siostry i narzeczonego, co więcej usuwa się w cień, staje się ostoją i pomocą, dla tej, która radykalnie zmieniła jej życie. Taka postawa niesie jednak za sobą kolejne konsekwencje. Kolejna historia dotyczy Brendy i jej kochanka Neila i zadawnionej historii Mari. W innych utworach poznajemy elementy z życia dziewiętnastowiecznej poetki, korzystającą z rocznego urlopu podróżującą pięćdziesięcioletnią wdowę Hazel, historię Murray’a i Barbary, Austina Cobbetta, śmiertelnie chorej Bugs i jej córki Averill, Morrisa, Joan i Matyldy, znajomości dwóch małżeństw, przyjaźni Margot i Anity.

Każde opowiadanie zaskakuje, porusza, acz niejednoznacznie odpowiada na postawione pytania, tak jakby Munro pozwalała czytelnikowi wystawić samodzielną ocenę. Mowa jest o miłości, przyjaźni, zdradzie, zazdrości, szczęściu i bólu. Nie ma tu też pośpiechu, nikt za niczym nie goni, jest natomiast intymność, zaś wydarzenia i relacje międzyludzkie poddane zostają wnikliwej psychologicznej analizie. 

Nie jest to lektura ani lekka, ani łatwa. Na pewno trzeba ją sobie dawkować, a jak to bywa w przypadku tomu opowiadań można czytać owe krótkie utwory nie w kolejności. Tak czy siak, można być usatysfakcjonowanym. 

Alice Munro, Przyjaciółka z młodości, Wydawnictwo Literackie, wrzesień 2013, przekład Agnieszka Kuc, oprawa miękka ze skrzydełkami, stron 436.