J.R.R. Tolkien, Bitwa pod Maldon. Powrót Beorthtnotha.

Bitwa pod Maldon to historyczna bitwa, która miała miejsce 10 sierpnia 991 r. n.e. w rejonie Maldon nad rzeką Blackwater w Esseksie. Armia anglosaska pod dowództwem Ealdormana z Essexu Byrhtnotha, nie zdołała odeprzeć inwazji Wikingów pod wodzą Olafa Tryggvassona, późniejszego króla Norwegów. W bitwie zginął Byrhtnoth.

Utwór Powrót  Beorhtnotha, jest rodzajem fikcji historycznej inspirowanej wydarzeniami bitwy pod Maldon. Jest pisany wierszem. To rodzaj sztuki, bowiem mamy do czynienia z dialogiem między dwiema postaciami. Rozmowa toczy się po skończonej bitwie między poddanymi Beorhthnotha, którzy zostali wysłani, aby odzyskać ciało ich pana (lub to, co z niego zostało) w noc po bitwie. To pełen wyobraźni kontemplacyjny dialog.

Pierwotnie, wydarzenia pod Maldon zostały opowiedziane w zachowanym fragmencie staroangielskiego, anonimowego poematu heroicznego liczącego 325 wersów. Poemat wychwala niezwykłą odwagę Byrhtnotha, przywódcy pokonanych Anglosasów i opowiada o bohaterskiej śmierci jego zwolenników. To właśnie na podstawie tego poematu Tolkien napisał własne prozatorskie tłumaczenie, które umieszczone zostało po raz pierwszy właśnie w tym wydaniu. Znaleźć w nim można elementy rycerskości, odwagi, lojalności, wytrzymałości i siły oraz wojny. 

W książce znajdują się także eseje Tolkiena. Jeden dotyczy historycznej bitwy i pochodzeniu staroangielskiego poematu. Znaleźć w nim można szczegółową analizę dotyczącą form archaicznych, metrum, dźwięków, fonetyki. Drugi z kolei opowiada o tradycji wersyfikacji w języku staroangielskim ze szczególnym odwołaniem do Bitwy pod Maldon i jej aliteracji. 

Bardzo dobrze czyta się klarowne analizy i komentarze, a nawet przypisy, Petera Grybauskasa. Wydaje się że jedynym mankamentem jest brak dodania oryginalnego poematu Bitwy pod Maldon, co przyniosłoby korzyść odwołania się do rzeczywistego źródła pracy samego Tolkiena. Niektórzy mogliby porównać poemat do tłumaczenia stworzonego przez Tolkiena prozą. Niemniej to język staroangielski, więc nie wiem jakby to w ogóle brzmiało w tłumaczeniu polskim. Oczywiście polecam.

 J.R.R. Tolkien, Bitwa pod Maldon. Powrót Beorthtnotha, syna Beorhthelma. Tradycja wersyfikacji w języku staroangielskim, wydawnictwo Zysk i S-ka, wydanie 2025, tytuł oryg.: The Battle of Maldon, pod red. Petera Grybauskasa, przekład Paulina Braiter, okładka twarda z obwolutą, stron 180. 

Karen Witemeyer, Dalej, niż sięga wzrok.

Koniec XIX wieku. Osierocone dzieci jadą koleją z opiekunkami na Zachód, aby tam znaleźć być może nowe rodziny. Tyle tylko, że czternastoletni Zach nie ma chęci przynależeć do nikogo, Seth ma słabe zdrowie, a Hamilton z czteroletnią Evangeline nie chcą być rozdzieleni. Gdy dochodzi do tragicznego wypadku, to najstarszy Zach staje na wysokości zadania i decyduje się na złożenie obietnicy, która zaważy na dalszym życiu trójki z nich. 

Zach, Seth i Evangeline Hamiltonowie mieszkają od siedmiu lat na farmie położonej na uboczu. Zach w dalszym ciągu troszczy się o rodzinę, Seth ma nieoczekiwane ataki astmy, a dziewiętnastoletnia Evangeline ze względu na swoje oczy, nie jest akceptowalna w towarzystwie. Bracia są dla niej wszystkim, ale nieoczekiwanie w sąsiedztwie farmy pojawia się ktoś jeszcze. To dwudziestotrzyletni Logan Flower, który przybywa do Pecan Gap w Teksasie szukając sprawiedliwości. 

To opowieść o przyjaźni i miłości, z wieloma odniesieniami do wiary i Biblii. Każdy z bohaterów ma świetnie zarysowaną osobowość, ale żaden z nich nie jest ideałem. Wspaniała jest relacja między przybranym rodzeństwem. Zach, który pragnął od zawsze wolności, zdolny jest do wielkich poświęceń na rzecz młodszych od niego sierot. Przez lata walczy o przetrwanie, troszczy się o nich, zdobywa farmę, a teraz pracuje w polu. Seth mimo, że słabego zdrowie, pilnuje domowych finansów i świetnie gotuje. Nieodłącznym towarzyszem żywej Evangeline jest oswojony dzik. To właściwie dzięki niemu, dziewczyna poznaje Logana. Od tamtej pory często bywa na jego ziemi, podsuwa pomysł budowy domu, wskazuje mu dobre rozwiązania. Logan jest zafascynowany dziewczyną, choć na początku sądzi, że dzięki niej pozna lepiej swojego wroga. Szybko jednak rodzą się w nim rozterki, a rzeczywistość jest zupełnie inna od wyobrażeń. Poza tym zostaje wciągnięty w sprawę Christie. 

Autorka nakreśliła życie małego, prowincjonalnego miasteczka, w którym spotykana jest korupcja, nieuczciwość, a nawet dochodzi do próby morderstwa. Mimo to, to urocza i wartościowa powieść, napisana z przekazem mającym być czytelnym dla potencjalnego odbiorcy. Wiele  jest w tej historii humoru, beztroskich momentów, które rekompensują smutny początek. Mam nadzieję, że zostaną wydane kolejne części w cyklu. 

Karen Witemeyer, Dalej, niż sięga wzrok, wydawnictwo Dreams, wydanie 2023, tytuł oryg.: More Than Meets the Eye, tłumaczenie: Magdalena Peterson, Cykl: Patchwork Family #1, okładka miękka, stron 368.

https://www.karenwitemeyer.com/

ze strony autorki, książki w serii

Księga mądrości świata. Aforyzmy, przysłowia, sentencje.

Gdy zobaczyłam Księgę mądrości świata od razu pomyślałam, że mogłaby być doskonałym prezentem. Pięknie wydana, w twardej oprawie, opatrzona stylową i klimatyczna oprawą graficzną. Niezależnie też od tego, jakie ktoś ma gusta czytelnicze, każdy będzie z niej zadowolony. Przeznaczona jest zarówno dla młodszego, jak i starszego czytelnika. Taką książkę nie czyta się bowiem od deski do deski, ale działami lub otwiera się na przypadkowej stronie. Zawsze można znaleźć coś dla siebie, coś co trafi akurat do głębin wnętrza w danej chwili. 

Aforyzmy, Przysłowia i Sentencje - koniecznie w takiej kolejności, zostały wyodrębnione w każdym tematycznym rozdziale. W podziale takim są elementy i motywy: dobra i zła, bogactwa, człowieka i świata, kobiety i mężczyzny, małżeństwa i rodziny, mądrości i głupoty, miłości i nienawiści, młodości i starości, mowie i milczenia, prawdy i kłamstwa, przyjaźni i wrogości, radości i cierpienia, szczęścia i nieszczęścia, sztuki i artystów, wiary i religii, władzy i polityki, wolności i niewoli, życia i śmierci. Większość zbudowana jest na zasadzie przeciwieństw, prawa biegunowości i wynikających różnic.  Polecam.

 

Księga mądrości świata. Aforyzmy, przysłowia, sentencje, wydawnictwo Alma-Press, wydanie 2025, wybór i opracowanie: Jacek Illg, Joanna Szewczyk, okładka twarda, stron 480. 

Edgar Wallace, Zagadkowa Księżna.

Londyn, lata 20. XX wieku. Pewnego dnia Lois Margeritta Reddle dostaje list, w którym księżna Moron powiadomiła o swojej zgodzie na podjęcie przez pannę Reddle posady jej osobistej sekretarki. Lois była sierotą, która po śmierci rodziców wychowywana była przez ciotkę, a z kolei po jej śmierci stała się zupełnie samodzielna i do tej pory dzieliła mieszkanie na Charlotte Street z przyjaciółką Lizą Smith. Pracowała w firmie prawniczej Shaddles & Loan i jeszcze tego samego dnia zostaje wysłana przez chlebodawcę do więzienia dla kobiet Telsbury, aby dostarczyć dokumenty aresztowanej pani Desmond. Po drodze w samochód  Lois uderza auto należące do Michaela Dorna, który od miesięcy był jej prześladowcą i jej zdaniem szukał pretekstu, aby ją poznać. Z kolei w więzieniu po odbytej rozmowie z panią Desmond, Lois obserwując więzienny spacerniak zauważa kobietę, która swoim dostojeństwem i specyficzną aurą nie pasuje do pozostałych osadzonych. Naczelnik więzienia wbrew przepisom zdradza pannie Reddle, że to Mary Pindar. W dodatku wbrew przepisom udostępnia Lois sprawozdanie dotyczące sprawy tej kobiety. Młoda kobieta po zapoznaniu się z nim doznaje wstrząsu. Nieoczekiwanie za murem więziennym Lois ponownie spotyka Dorna, który pomaga jej dotrzeć do pracy. Jeszcze tego samego dnia w biurze pojawia się nieoczekiwanie księżna ze swoim synem lordem. Od tego dnia sprawy nabierają niezwykłego tempa, a Lois grozi niebezpieczeństwo. 

Edgar Wallace (1875-1932) ponownie nakreślił dobrze skonstruowaną powieść. Akcja w niej jest szybka, bohaterowie mają indywidualne osobowości i mimo tego, że powieść powstała w 1925 r., czyta się ją znakomicie. Michael Dorn to typowy bohater, któremu nic nie umknie. Nie dość, że jest przystojny, to jeszcze opiekuńczy, troskliwy, spostrzegawczy i bardzo dociekliwy. Właściwie zawsze jest tam, gdzie znajduje się Lois, a przecież życie jej niejednokrotnie jest zagrożone. Budzi to, co prawda frustrację dziewczyny, ale jednocześnie fascynuje ją jego przezorność. Z drugiej strony jest jeszcze lord Moron. Oprócz tego mamy do czynienia z oszustwami, wymuszeniami, porwaniem i zbrodniami. Cała historia opiera się na wielu zbiegach okoliczności, ale powieść jest przyjemna w czytaniu, choć zbyt nagle dobiega końca.

Edgar Wallace, Zagadkowa Księżna, wydawnictwo MG, wydanie 2025, tytuł oryg.: The Strange Countess, tłumaczenie: Lucjan Szenwald, okładka miękka, stron 224.

Lynn Austin i jej powieści.

Mam trzy książki Lynn Austin (ur. 1949), ale żadnej jeszcze nie przeczytałam. Lynn Austin ukończyła Hope College w Holland w Michigan. Wyszła za mąż za Kena i następnie skończyła psychologię na Southern Connecticut State University. Przez dwa lata mieszkali w Bogocie w Kolumbii, gdzie uczyła w szkole, a mąż grał w orkiestrze symfonicznej. Wówczas zaczęła więcej czytać i marzyć sama o pisaniu książek, które rozśmieszają, wzruszają i zmuszają do myślenia. Potem mieszkali w Thunder Bay w Ontario, a później przeprowadzili się do Winnipeg w Manitobie. Urodziła troje dzieci, a obecnie ma już wnuki. 

Pierwsza jej powieść "Bogowie i królowie" została wydana w 1995 r. Potem napisała kolejne części i tak powstała seria Kronik. Pracowała wówczas jako wolontariusz na wykopaliskach archeologicznych (Izrael, Timna, lato 1989 r.). W 1992 r. zrezygnowała z nauczania na rzecz pisania. Opublikowała ponad 23 powieści, z których osiem zdobyło nagrody Christy Awards za wybitne osiągnięcia w dziedzinie fikcji chrześcijańskiej. Jedna z jej książek, "Hidden Places", została zekranizowana przez Hallmark Channel (2006). Nadal mieszka z mężem w zachodnim Michigan.

Austin jest znana z pisania książek o silnych kobietach, które ufają Bogu. Głównym przesłaniem, które stara się przekazać we wszystkich swoich powieściach, jest „że Bóg nas kocha i nigdy nas nie opuści, bez względu na to, jak trudne stanie się życie”.

W Polsce książki Austin wydaje wydawnictwo Szaron. Nie mam poniższych serii:

https://lynnaustin.org/