25 października 2018

Marta Sztokfisz, Pani od obiadów.



Marta Sztokfisz w ciekawy, popularyzatorki sposób przedstawia sylwetkę Lucyny Ćwierczakiewiczowej głównie poprzez pryzmat pozostawionych przez nią książek. Bohaterka była osobą nietuzinkową. Urodzona 17 października 1826 roku, miała starszego brata Karola oraz starszą o 15 lat przyrodnią siostrę Konstancję. Jej rodzice to Fryderyk i Henrietta z Bücklingów Bachmanowie. Owdowiawszy matka Lucyny, poślubia Faustyna Pawłowicza. Wszyscy przeprowadzają się z Długiej na Leszno i zajmują czteropokojowe mieszkanie na pierwszym piętrze. Lucyna otrzymuje domowe kształcenie i czerpie wiedzę od matki na temat życia towarzyskiego i kulinarnego. Od matki uczy się czystości, odpowiedzialności i oszczędności. Mimo wpojonych zasad jest pełna energii. 

W młodym wieku zostaje wyswatana i niemal wypchnięta za mąż za Feliksa Staszewskiego. Lucyna przeprowadza się do majątku męża niedaleko Pułtuska. Tu obserwuje życie na wsi, przyswaja zwyczaje i tradycje kulinarne. Marzy o Warszawie, zachodzi w ciążę i ją traci, zdradzana przez męża,  czuje się samotna, nie chce tolerować nudy, mężowskiego lekceważenia i złe traktowanie. Ma 22 lata, gdy decyduje się na rozwód i powrót do matki. Na początku 1852 roku, gdy Lucyna ma 25 lat, poślubia inżyniera Stanisława Ćwierczakiewicza pracującego w Warszawie jako urzędnik w Biurze Paszportowym i przyjmuje jego nazwisko. Zamieszkują w domu matki na Lesznie, a szczęście małżeńskie psuje wiadomość o tragicznej śmierci jej brata Karola. Matka usuwa się powoli w cień, a ona przejmuje gospodarstwo domowe. Po śmierci Henrietty, Ćwierczakiewiczowie przeprowadzą się na Królewiecką 3. Osiem lat po ślubie przysposabiają dziecko mające nieznanych rodziców. 


Pani Lucyna zanim zacznie pouczać ludzi, sama czerpie wiedzę od lekarzy i różnej maści specjalistów. Jest lubiana, bo szczera, otwarta i bezceremonialna. Zbiera materiały i pisze. Powstają poradniki dla kobiet: Jedyne praktyczne przepisy wszelkich zapasów spiżarnianych oraz pieczenia ciast oraz 365 obiadów za pięć złotych, Poradnik porządku i różnych nowości gospodarskich, Nauka robienia kwiatów bez pomocy nauczyciela i inne. W latach 1865-1894 prowadzi dział mody i gospodarstwa domowego w tygodniku „Bluszcz”. Po 1870 roku prowadzi przy ulicy Królewskiej 3 salon, w którym podejmowała gości przyrządzanymi przez siebie daniami. Od 1875 roku redagowała kalendarz dla kobiet Kalendarz na rok... Kolęda dla Gospodyń.

 
Marta Sztokfisz przybliża czytelnikowi nowoczesne wówczas poglądy Lucyny Ćwierczakiewiczowej. Wykorzystuje jej kulinarne przepisy, charakteryzuje jej rosnącą popularność, wygłaszane odczyty. Lucyna uwzględniała  w jadłospisach przestrzeganego postu, poszerzała wiedzę pań w sprawie nowinek kulinarnych i potrafiła w prosty sposób  przekazać porady dotyczące mody, życia małżeńskiego, prowadzenia gospodarstwa. Podkreślała, że należy poszerzać wiedzę techniczną i chemiczną.  Jej zdaniem dobrze gotujące kobiety są uosobieniem miłości i wiedzy. Autorka biografii przytacza rady Lucyny Ćwierczakiewiczowej dotyczących wiele sfer życia (np. jak zdobyć męża, jak zadbać o to, aby goście czuli się komfortowo).

Biografia napisana jest lekkim i przystępnym stylem. Marta Sztokfisz „ubiera” życie Lucyny Ćwierczakiewiczowej w dialogi, toteż biografię czyta się niemal jak powieść. Autorka nie szuka sensacji, lecz chronologicznie charakteryzuje osobowość Lucyny Ćwierczakiewiczowej i jej nowatorskie jak na owe czasy podejście do życia. Znaleźć tu można fragmenty jej książek i artykułów. Przyjemna lektura. 



Marta Sztokfisz, Pani od obiadów. Lucyna Ćwierczakiewiczowa. Historia życia, Wydawnictwo Literackie, wydanie 2018, oprawa twarda, stron 384. PREMIERA 14 LISTOPADA

7 komentarzy:

  1. Jestem zainteresowana. Biografia to mój ulubiony gatunek :)
    Pani od obiadów - ciekawa, dla mnie zupełnie nieznana postać.
    Czy książka zawiera ilustracje?

    OdpowiedzUsuń
  2. W moim egzemplarzu próbnym nie ma, nie wiem jak w wydanej książce będzie. Pani Lucyna jest bardzo ciekawa postacią, a jej porady - wieczne :)

    OdpowiedzUsuń
  3. Znam biografię Cwierczakiewiczowej ale to była publikacja pracy doktorskiej, świetna rozprawa ze zdjęciami. Autorka wiele ciekawych informacji wytropiła podczas swojej pracy. Ciekawa jestem czy autorka tej pracy na nią się powołuje.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Czy to ta wydana przez "Universitas" czy jeszcze coś innego?

      Usuń
    2. Dzień dobry. Ma Pani namiary na tą pracę doktorską? Jestem prapraprawnukiem Lucy Ćwierczakiewiczowej.

      Usuń
    3. To jednak DiG wydał:
      Lucyna Ćwierczakiewiczowa. Kobieta niekonwencjonalna. Izabela Wodzińska, str. 188. - trudno dostępna niestety.


      Lucyna Ćwierczakiewiczowa była jedną z najbarwniejszych i najbardziej znanych postaci dziewiętnastowiecznej Warszawy. Jako autorka wielu książek i artykułów z zakresu gospodarstwa domowego uchodziła za niezachwiany autorytet w swojej dziedzinie. Jednocześnie jej cięty język, skłonność do sarkazmu i łamania konwenansów powodowały, że Ćwierczakiewiczowej nie tylko się bano, ale również za wszelką cenę starano się unikać. Po Warszawie krążyło szereg zabawnych powiedzonek jej autorstwa, a także mniej lub bardziej prawdziwych anegdot. Te ostatnie, powtarzane z pokolenia na pokolenie, znalazły później miejsce w licznych wspomnieniach z epoki.
      Ćwierczakiewiczowa była jednak nie tylko autorką poradników i książek kucharskich oraz bohaterką skandali towarzyskich. Przez lata aktywnie działała na niwie społecznej, udzielała się charytatywnie, była członkinią Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności i Towarzystwa Oświaty Narodowej oraz oddaną orędowniczką tzw. sprawy kobiecej .. Zwłaszcza ten ostatni problem wymaga szerszego komentarza. W latach 1826-1901, tj. w czasie gdy żyła i tworzyła autorka 365 obiadów, ruch kobiecy przejawiał różne formy aktywności, wyznaczone kolejno przez Klementynę z Tańskich Hoffmanową, Narcyzę Żmichowską, Elizę Orzeszkową i Paulinę Kuczalską.

      „W powszechnej opinii, także naukowej, Ćwierczakiewiczowa to przede wszystkim kucharka, autorka książek kucharskich i «herod–baba», terroryzująca otoczenie. (…) Dr Wodzińska zwróciła m.in. uwagę na niedocenioną dotychczas działalność publicystyczną i społeczną Ćwierczakiewiczowej, a także pokazała ją jako osobę mającą ogromny wpływ na ówczesną opinię publiczną, co skutkowało zmianą podejścia do kształcenia dziewcząt, do zachowań higienicznych, do nawyków żywieniowych itp.”
      Z recenzji prof. dr hab. Jadwigi Hoff

      Spis treści:

      Wstęp
      Rozdział I
      Młodość, małżeństwo, rodzina
      Rozdział II
      U progu kariery:Jedyne praktyczne przepisy i obiadów za zlp
      Rozdział III
      Autorka książek kucharskich i działaczka społeczna
      Rozdział IV
      Dalszy przebieg działalności i sprawa Moich panien do towarzystwa
      Rozdział V
      Spojrzenie na Lucynę Ćwierczakiewiczową wczoraj i dziś
      Zakończenie
      Aneks Wybrane przepisy i porady
      Bibliografia
      Spis ilustracji
      Indeks osób

      Usuń

Dziękuję bardzo za konstruktywne słowo pisane pozostawione na tym blogu. Nie zawsze mogę od razu odpowiedzieć, za co przepraszam.

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników. Prowadząca bloga nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.