Danielle Walker, Jedzenie mnie uzdrowiło.

 

Danielle Walker to autorka wielu książek kucharskich, które cieszą się wielkim powodzeniem. Prowadzi również bloga i Instagram. Napisała też wspomnienia, w których opowiedziała swoją historię związaną z chorobą i wprowadzeniem zmian żywieniowych.

W książce tej mowa jest o chorobach autoimmunologicznych. Wśród nich wymienić można: Hashimoto, cukrzycę typu 1., stwardnienie rozsiane (SM), toczeń, chorobę Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelit, łuszczycę. Choroby łączy przewlekły stan zapalny wywołany przez wadliwie działające komórki układu odpornościowego. Dlatego nazywane są chorobami autoagresywnymi. Przyczyn ich powstawania może być wiele. Schorzenia mogą być dziedziczone, ale często aktywują je dopiero przebyte zakażenia wirusowe czy bakteryjne, silny stres, palenie papierosów, oparta na wysoko przetworzonych produktach dieta lub niedobory witamin (np. D). Choroby autoimmunologiczne są trudne do zdiagnozowania i trudne do leczenia. Potrzeba czasu, aby uzyskać jednoznaczną diagnozę. Wówczas też istnieje problem ze znalezieniem odpowiedniej drogi leczenia. Danielle Walker doskonale to wyjaśnia w swoich wspomnieniach. 

U autorki zdiagnozowano w wieku dwudziestu dwóch lat ekstremalną postać wrzodziejącego zapalenia jelita grubego -  fachowo UC - colitis ulcerosa), co w jej przypadku prowadziło jeszcze do zaburzeń wchłaniania, niedożywienia i anemii. W ciągu pierwszych lat od diagnozy była wielokrotnie w szpitalu, przeszła transfuzje krwi, dożylne podawanie żelaza, gwałtownie traciła wagę, co z kolei prowadziło do artretyzmu, utraty energii, gwałtownego bicia serca i innych problemów. Autorka zrobiła rozeznanie i dowiedziała się o specjalnych dietach, które pomogły niektórym ludziom złagodzić objawy chorób. Między innymi usunęła ze swojej diety pieczywo, mleko, masło, cukier, białe ziemniaki i inne warzywa korzeniowe (ale np. marchewkę mogła jeść), aby zobaczyć, jak zareaguje jej organizm. Postanowiła też napisać własne przepisy. Autorka opowiada o tym, jak jej choroba wpłynęła na jej rodzicielstwo, pracę, związki ze znajomymi i małżeństwo. Wskazuje, że lekarstwa są drogie, mają działania uboczne, a leczenie i pobyty w szpitalach bywają przytłaczające dla osoby chorej i bliskich. Autorka otwarcie pisze o radościach i smutkach życia, które stają się bardzo poruszające dla czytającego. Mowa jest o miłości i głębokiej wierze w Boga.

Podobała mi się lektura książka którą warto polecać osobom zmagającym się z przewlekłymi chorobami. Polecam także każdemu, kto chce prowadzić zdrowszy tryb życia lub po prostu jest ciekawy, w jaki sposób dobór żywności może wpłynąć na życie. Niektóre partie książki przekazane są w formie dialogów, co wpływa na odbiór lektury. Książka okazała się interesująca i wciągająca. Dzięki bowiem książce zaczęłam zastanawiać się, w jaki sposób jedzenie, odżywianie może wpływać na chroniczne problemy zdrowotne. Na końcu pozycji dodane są autorskie wskazówki żywieniowe i na co zwracać uwagę.

 

Danielle Walker, Jedzenie mnie uzdrowiło, wydawnictwo AA, wydanie 2023, tytuł oryg.: Food Saved Me: My Journey of Finding Health and Hope through the Power of Food, tłumaczenie Małgorzata Bartnowska, okładka miękka, stron 320.

https://daniellewalker.com/

Waldemar Łazuga, Uwikłani w przeszłość.

 

„Uwikłani w przeszłość” to kontynuacja pozycji „Kalkulować… Polacy na szczytach c.k monarchii”. Formalnie zamknięta jest w ramach dat granicznych 1918 i 1985. Pierwsza data związana jest z rozpadem monarchii austro-węgierskiej, a druga - ze śmiercią Alicji Ankarcrona Badeni Habsburg. Pierwsza część kończy się w 1918 r., a druga w tym momencie zaczyna.

Autor przedstawia jak nasi przodkowie, budowniczowie niepodległego państwa polskiego, byli uwikłani w przeszłość. Pokazuje jak rozprawiano się z epoką Franciszka Józefa I. Jeszcze w II Rzeczypospolitej na południu i południowych wschodzie, portrety cesarza wisiały w witrynach niektórych sklepów i w mieszkaniach prywatnych. Piąte pokolenie urodzone w niewoli było mniej zżyte z I Rzeczypospolita niż pierwsze. Ludzie zabiegali codziennie o pracę i pożywienie. Jeżeli ktoś zajmował stanowisko urzędnicze, troszczył się o swoje awanse. Na ziemiach zaboru austriackiego istniała powszechna korupcja i protekcja, co nie było odnotowywane w zaborze pruskim. Przez wiele lat z nostalgią i sentymentalizmem wspominano czasy Franciszka Józefa I. Z drugiej strony istnieli też ludzie wychowani w duchu patriotycznym, którzy przekonywali, że sprawa narodowa wymaga cierpień, biedy i osobistych poświęceń. Autor kreśli konflikt poglądów między Józefem Piłsudskim, a Romanem Dmowskim, dla którego I Rzeczpospolita nie była punktem odniesienia i którego zdaniem monarchia habsburska powinna być zniszczona. Autor wraca do wydarzeń 1914 r., powstania legionów, kryzysie przysięgowym i niepewnej radości roku 1918. Charakteryzuje zawirowania gospodarcze i polityczne.

Właściwie w pierwszej części dominuje polityka, w drugiej mamy do czynienia raczej z biografiami. Na kartach książki spotkać można znane i mniej znane nazwiska: Michała Bobrzyńskiego, Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Leona Bilińskiego, Wincentego Witosa, Agenora Marię Gołuchowskiego, Leona hr. Pinińskiego, Ludwika Ćwiklińskiego, Stanisława Starzewskiego, Alicję Ludwikową Badeniową, późniejszą Karolową Habsburg.

Książka składa się z rozdziałów, a te z kolei z podrozdziałów. Oparta jest na dokumentach z epoki takich jak: wspomnienia, diariusze, korespondencje, zapiski, pamiętniki, czasopisma oraz relacjach ustnych, bowiem autor przeprowadził w toku badań liczne rozmowy. Mamy tu też odwołania do książek i artykułów z epoki lub też współczesnych nam opracowań. W pozycji można znaleźć zbiór archiwalnych fotografii oraz  wybór bibliografii, spis ilustracji, indeks osób. Podobnie jak pierwszą cześć, tak i drugą czyta się z przyjemnością.

 

 

Waldemar Łazuga, "Uwikłani w przeszłość", wydawnictwo Zysk i S-ka, wydanie 2023, okładka twarda, stron 500.

Krzysztof Masłoń, Klątwa sprzeczności. Sylwetki dwudziestowiecznych pisarzy.

Klątwa sprzeczności to książka odważna, demaskująca obłudę pisarzy, którym przyszło żyć w XX wieku. To trzeci tom w cyklu, po książkach Od glorii do infamii (2015) i W pisarskim czyśćcu (2017). Tych nie czytałam. Teksty zamieszczone w pozycji pierwotnie były opublikowane w miesięczniku „Historia do rzeczy”. Warto od razu wspomnieć, że autor planuje już wydanie czwartego tomu mającego za zadanie dopełnić trzy pozostałe.  Eseje dotyczą losów pisarzy, które były zdeterminowane przez dwa totalitaryzmy: nazistowski i komunistyczny. W wyniku wojny powstał też kolejny podział na literaturę powstałą w kraju i na emigracji. Życie i twórczość zależna była od sytuacji politycznej. Niektórzy z pisarzy dostawali nagrody, byli gloryfikowani  i doceniani, zaś inni skazywani byli przez sądy i na publiczne zapomnienie.

Autor demaskuje przemilczane sprawy i półprawdę o trzydziestu trzech literackich twórcach.  Zdradza skandale, porusza kwestie drażliwe, zdrady i niepopularne momenty związane z twórczością pisarzy. Zwraca uwagę, że przez wiele lat poloniści wmawiali młodzieży, że należy zachwycać się Ferdydurke Gombrowicza. Obnaża ich dwulicowość, zapatrywania polityczne rejestrowane w prywatnych rozmowach z przyjaciółmi i znajomymi, jad i pozerstwo dotyczące zarówno życia jak i twórczości. Niektórzy, jak Andrzej Brycht,  lgnęli do władzy, która hojnie ich nagradzała. Byli i tacy twórcy, którzy w ogóle nie cieszyli się popularnością za życia. Nikt nie czytał Anny Kowalskiej, której twórczość wypłynęła na podstawie dwudziestodwuletniego związku z Marią Dąbrowską. Pisarzami socjalistycznymi byli  uczestnicy powstania warszawskiego, a potem ‘budowniczowie socjalizmu’ Bohdan Czeszko i Stanisław Ryszard Dobrowolski (autor piosenek patriotycznych np.: Warszawskie dzieci). Autorem znanym w bardzo wąskim gronie był Bogdan Madej, bezlitosny kronikarz peerelowskich realiów. Nagrody otrzymywał Wilhelm Mach, który kochał się w Marku Hłasce. Prozaikiem wyrozumiałym dla ludzkich słabości, pełnym życzliwości i dobroci był Gustaw Marcinek. Autor przytacza też niezwykłe losy Igora Newerly’ego. Podkreśla swoje uznanie dla Konopielki Edwarda Redlińskiego oraz swoją rezerwę wobec niego po wydaniu Kfrotoku. Docenia też książki Kazimierza Orłosia. Mowa jest też m.in.: o córce sławnego ojca Marii Iwaszkiewicz, Kornelu Makuszyńskim, Jerzym Zawieyskim, Marii Kuncewiczowej, Stanisławie Lemie, Sławomirze Mrożku, Zofii Kossak-Szczuckiej.

W esejach Krzysztof Masłoń określa swoje zdanie na temat życia i twórczości pisarzy. Autor zauważa, że często oni szli na ustępstwa i współpracowali z władzą, wychodzili poza ramy wyznaczone przez zasady etyki, konfabulowali, wykazywali się brakiem empatii, egoistycznie zajmowali się jedynie promowaniem własnej osoby, w zawieranych małżeństwach tuszowali swoje odmienne skłonności seksualne. Jedynie niektórzy z nich potrafili pozostać wierni swoim ideałom, ale w zamian ich twórczość była cenzurowana w kraju lub wydawana jedynie poza granicami komunistycznej Polski. Książkę można czytać w całości lub rozdziałami. Znaleźć tu można wnikliwą ocenę i analizę, dopatrzeć erudycji autora, zauważyć świadome operowanie dowcipem, ironią i sarkazmem. Polecam.

 

 

Krzysztof Masłoń, Klątwa sprzeczności. Sylwetki dwudziestowiecznych pisarzy, wydawnictwo Zysk i S-ka, wydanie 2023, oprawa twarda, stron 350.

 

 

 

Jane Austen, Mansfield Park.

 

Z przyjemnością ponownie przeczytałam powieść Jane Austen Mansfield Park. Lubię też adaptacje filmowe tej książki, która po raz pierwszy została wydana w 1814 r. Losy Fanny Price wzbudzają współczucie. Jej matka Frances, przed laty nie słuchając rad bliskich, wyszła za mąż z miłości za porucznika marynarki, który nie miał żadnych koneksji, więc nie mógł też awansować. Skutek tego był opłakany. Rodzina nie zaakceptowała mezaliansu,  mąż ciągle nie miał pracy i nadużywał alkoholu, na świecie pojawiały się kolejne dzieci. Matka Fanny postanowiła więc odnowić stosunki z siostrami. Jedna z nich to zamożna baronowa Pani Bertram, która zabiera najstarszą córkę Price'ów na wychowanie. Druga z sióstr matki Fanny, Pani Norris, to wdowa po pastorze, obecnie zarządza domem Bertramów. Fanny jest skromna, cicha, zawsze pomocna, ale nie jest na równi traktowana z córkami Bertramów: Julią i Marią. Fanny zaprzyjaźnia się za to z jednym synów (swoim bratem ciotecznym) – Edmundem, który pragnie zostać w przyszłości pastorem. Posiadłość ma odziedziczyć najstarszy syn – Tom, który żyje rozrzutnie i ciągle się bawi. Ojciec postanawia więc zabrać go na Antiguę leżącą na Morzu Karaibskim. Tymczasem w okolicy pojawia się czarujące rodzeństwo - Mary i Henry Crawfordowie. Edmund traci głowę dla uwodzicielskiej panny Crawford, a zaręczona z panem Rushworthem Maria Bertram, poczuje namiętność do pana Crawforda.

 

Fanny mimo tego, że jest cicha, pasywna i nigdy nie chce nikomu przeszkadzać, ma jednak inne zdanie na temat Crawfordów. Zupełnie nie podoba się jej nowe towarzystwo, tym bardziej, że Edmund przestaje mieć dla niej czas. Ciotka, pani Norris, ciągle podkreśla, gdzie jest miejsce Fanny. Niemal do końca powieści Fanny jest traktowana zarówno jako członek rodziny, jak i służąca. Bertramowie uznają ją co prawda za swoją siostrzenicę i kuzynkę, ale jej status jest zawsze nieco niższy. Z drugiej strony warto zauważyć, że dziewczyna na zawsze traci bliską relację z członkami własnej rodziny. Fanny jest wzywana do załatwiania spraw na posyłki, przekazywania wiadomości i zapewniania towarzystwa Lady Bertram. Wskutek nieobecności surowego pana domu, młodzi szukają przyjemności i rozrywek. Liczy się nie dobro drugiej osoby, ale zaspokojenie swoich egoistycznych pragnień. 

Wydaje się, że Mansfield Park jest najbardziej moralizatorską, a zarazem uniwersalną, powieścią Jane Austen. Autorka zwraca uwagę na zachowania młodych ludzi, którzy za nic mają wartości i tradycje. Liczy się próżność, zabawa i własna przyjemność. Zauważyć można, że nikt z rodzeństwa nie martwi się o bezpieczeństwo ojca. Po jego wyjeździe wszyscy zaczynają „oddychać”. Pani domu nie ma tu nic do powiedzenia. Miejsce kobiety jest wyraźnie zaznaczone, a Jane Austen pokazuje, że świat postrzegany tylko w wymiarze patriarchalnym nie jest dobrym wyborem. Podkreśla też, że warto szukać drugiej połówki, budować związek oparty na przyjaźni, zaufaniu i wzajemnym szacunku. Z drugiej strony oburzać może fakt związany z istnieniem związków między kuzynostwem pierwszego stopnia. Małżeństwa tego typu były wówczas na porządku dziennym. Autorka oprócz obyczajowości porusza kwestie związane z kolonializmem. Warto powracać do książek Jane Austen.

 

 

Jane Austen, Mansfield Park, wydawnictwo Mg, wydanie 2023, tłumaczenie: Anna Przedpełska-Trzeciakowska, oprawa twarda, stron 488.