Sharon Kay Penman, Słońce w chwale/The Sunne in Splendour. (Iwona Maciaszczyk)

wydanie angielskie

Na „The Sunne in Splendour” Sharon Penman trafiłam kilka lat temu. Książka była gruba (prawie dziewięćset stron), a recenzje w sieci entuzjastyczne – ale jakoś nie mogłam się zdecydować. Krążyłam wokół niej przez dłuższy czas, aż kiedyś, gdy byłam na strasznym „głodzie książkowym”, uległam. I za tę słabość charakteru do dziś jestem wdzięczna losowi.

Ta decyzja okazała się bowiem początkiem wspaniałej przygody – bo przedstawiona w „The Sunne…” wersja historii urzekła mnie do tego stopnia, że już bez żadnych oporów sięgnęłam po inne książki Sharon Penman. I za każdym razem, gdy kończyłam kolejną z nich nachodziła mnie jedna, pełna niedowierzania myśl: przecież to gotowy materiał na przebój. Jak więc to możliwe, że żadne z naszych wydawnictw nie zainteresowało się dotąd upowszechnieniem jej powieści wśród polskich czytelników.....?

Pragnienie, by zobaczyć te książki (a zwłaszcza „The Sunne…”) po polsku, by polskojęzyczni czytelnicy mogli ją przeczytać i – być może – dołączyć do fanklubu autorki, opanowało mnie do tego stopnia, że w pewnej chwili próbowałam nawet „wziąć sprawy we własne ręce” i porwałam się na tłumaczenie fragmentów. Z ich publikacji co prawda nic nie wyszło, ale marzenia pozostały.

I jak to często z marzeniami bywa, gdy stają się rzeczywistością – nie do końca odpowiadają temu, czego oczekiwaliśmy i kończą się zawodem. Niestety, doświadczyłam tego i tym razem.

wydanie amerykańskie

Zważywszy, że znam powieść Sharon Penman na wyrywki, nie mogłam uniknąć porównań jej polskiego tłumaczenia z oryginałem. No I tu spotkało mnie pierwsze rozczarowanie. Przekład Jerzego Łozińskiego wydał mi się nieco… chropawy i płaski. Gdybym po raz pierwszy zetknęła się z tą książką w polskiej wersji, to chyba moje odczucia nie różniłyby się od tych, jakie pojawiają się w większości opinii czytelników. Nie potrafiłam jakoś odnaleźć klimatu, który tak mnie w tej książce urzekł. Przeszkadzał mi brak konsekwencji w tłumaczeniu imion (bo jest Franciszek Lovell, ale Thomas Parr i Anne Neville) czy tytułów (bo obok księcia zamiast równie „polskiego” hrabiego nie wiedzieć czemu występuje anglojęzyczny earl). Mniejsza już o takie drobiazgi, jak choćby to, że ulubione przez możnych tamtych czasów wilczarze (w oryginale wolfhound) z niewiadomych powodów przemieniły się w nasze swojskie wilczury. Mniejsza nawet o króla Harry’ego, przechrzczonego na Henrysia (wiem, wiem, że chodzi o podkreślenie żartobliwego i wzgardliwego stosunku do króla, ale jakoś mnie to uwiera)…  Nie chodzi już o to, że zgrzytałam zębami za każdym razem, gdy w tekście pojawiał się jakiś LANCASTERYSTA. I lepiej zmilczę o swoich odczuciach odnośnie Kingmakera nie wiedzieć czemu przemianowanego na KRÓLODZIEJA, gdy od lat powszechnie przydomek hrabiego Warwicka tłumaczony jest jako TWÓRCA KRÓLÓW. 

Zysk i s-ka, 2015

To wszystko jakoś bym jednak przeżyła. Ale tego, co tej książce uczyniło wydawnictwo, zdzierżyć nie mogę.

„Słońce w chwale” (bo nie oryginał) kończy się rozdziałem o bitwie pod Tewkesbury (czyli mniej więcej w połowie pierwowzoru) i próżno byłoby szukać jakichkolwiek wzmianek, że należy oczekiwać jakiegoś ciągu dalszego. Przyznam, że nie wiem, czemu miał służyć taki zabieg. Rozumiem, że książka jest gruba i może sensownym byłoby wydanie jej w dwóch tomach – ale RAZEM. A tak? To przecież jakby wydać część "Potopu" do nawrócenia Kmicica i próby porwania księcia Bogusława... Na dodatek – treść tego, co wydano, właściwie nijak się ma do okładkowego opisu, bo ta część opowiada głównie o Edwardzie IV i akurat Ryszarda jest w niej stosunkowo niewiele. Nie obejmuje ona też najbardziej kluczowych – i najbardziej kontrowersyjnych – wydarzeń z jego życia.

Krótko mówiąc – wyświadczono znakomitej książce iście niedźwiedzią przysługę. Każdy, kto sięgnął po nią zainteresowany tym, jak autorka próbuje „przywrócić dobre imię człowiekowi, który stał się uosobieniem nikczemności, przewrotności i bezwzględności w dążeniu do celu”, musi bowiem poczuć zawód i raczej nie zechce sięgnąć po ciąg dalszy – jeśli on kiedykolwiek nastąpi..... 

Autorką opinii jest Iwona Maciaszczyk

Sharon Kay Penman, Słońce w chwale, wydawnictwo Zysk i S-ka, wydanie 2015, tłumaczenie Jan Łoziński, okładka miękka ze skrzydełkami, stron 482.