20 listopada 2010

Idith Zertal, Naród i śmierć. Zagłada w dyskursie i polityce Izraela.

Tłum.: Jan Maria Kłoczowski
Rok wydania: 2010
ISBN: 97883-242-0835-7
Liczba stron: 380
Format: A5
okładka miękka ze skrzydełkami

Nie jest to książka łatwa w odbiorze dla zupełnego laika, jeśli chodzi o historię Żydów i Izraela. Są to, bowiem pewnego rodzaju rozważania autorki na temat narodu żydowskiego, które dotyczą wydarzeń mających miejsce w okresie drugiej wojny światowej. Tym razem jest to zupełnie inne ujęcie, bowiem izraelska historyczka stara się rozjaśnić mity istniejące w obrębie narodu żydowskiego. Jest to również książka o nacjonalizmie izraelskim, o śmierci i jej roli w kulturze i polityce, ale także o pamięci budującej świadomość i tożsamość.

Książkę otwiera wydarzenie, które stało się symbolem dramatycznych początków konfliktu terytorialnego - śmierć Josefa Trumpeldora 1 marca 1920 roku na północy granicy Palestyny. Jego grób stał się miejscem pielgrzymek młodzieży syjonistycznej. Zamyka ją z kolei zabójstwo premiera Icchaka Rabina 4 listopada 1995 roku.

Autorka porusza ważne wydarzenia historyczne: bitwę w Tel Chaj, powstanie w getcie, sprawę statku „Exodus”. Ocenia różnice pomiędzy prawdziwym faktem historycznym a powstałym mitem, która wyrosła na bazie pamięci zbiorowej. Dokonuje analizy pamiętania i zapominania o Zagładzie w pierwszych latach istnienia Izraela. Przedstawia sytuację ludzi ocalałych z Zagłady, którzy przybyli do Izraela i którzy oskarżeni o współpracę z nazistami przy eksterminacji innych Żydów, w latach 50. i 60. byli sądzeni przez trybunały izraelskie. Autorka podkreśla, że wizerunki tych, co przeżyli drugą wojnę światową, powstanie w getcie warszawskim, koszmar obozów, po zakończeniu wojny były ukazywane z pozbawieniem elementów chwały. Ci, co zginęli w komorach gazowych lub przeżyli, nie byli traktowani a tych samych zasadach jak ci, co występowali z bronią w ręku i walczyli. Bardzo długo w Izraelu nie pamiętano o Marku Edelmanie, który po wojnie pozostał w Polsce i który wzywał do uznania za bohaterów nie tylko bojowców, ale również tysiące Żydów, którzy w milczeniu poszli na Umschlagplatz.

Autorka przedstawia również wpływ procesu Adolfa Eichmanna na przywódców izraelskich. Przedstawia również książkę Hannah Arendt pt. „Eichmann w Jerozolimie”, która była próbą rekonstrukcji wydarzeń, a która towarzyszyła odbywającemu się procesowi wywołując wiele kontrowersji w świecie żydowskim. Zestal próbuje również znaleźć odpowiedzi na kolejne pytania miedzy innymi: co miało wpływ na decyzję o ataku Izraela na kraje arabskie, czy istnieją idealne granice państwa Izrael, co z osiedlami żydowskimi na ziemiach okupowanych, jaki ma sens militaryzacja państwa, jaki wpływ na Żydów miało zabójstwo premiera w latach 90.

Język książki jest przystępny. Treść opatrzona jest licznymi przypisami. Na końcu książki odnajdziemy też glosariusz z krótkimi notami biograficznymi wymienianych w książce postaci czy wydarzeń. Dołączono również indeks nazwisk.

Autorka podkreśla, że nawet lata po II wojnie światowej dostarczają tragiczny obraz wpływu, jakie wywarły wojenne doświadczenia na życie i śmierć Izraelczyków i ich sąsiadów. Dokonuje swoistej demitologizacji historii Izraela. Nie ma tu jednak odniesień do religii i tradycji żydowskiej. Polecana miłośnikom historii.


2 komentarze:

Dziękuję bardzo za konstruktywne słowo pisane pozostawione na tym blogu. Nie zawsze mogę od razu odpowiedzieć, za co przepraszam.

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników. Prowadząca bloga nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.