3 maja 2023

André Gide, Lochy Watykanu.

 


André Paul Guillaume Gide (1869-1951) był francuskim pisarzem i laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury  w 1947 r. Lochy Watykanu zostały przez niego napisane znacznie wcześniej, bo w 1914 r., a książka określona została  przez autora jako niedorzeczność, głupstwo. Autor ilustruje mechanizmy zachodzące w grupie społecznej oraz charakteryzuje poszczególne jednostki ukazując ich wewnętrzną fizjonomię zależną od wpływu poglądów innych ludzi, fanatyzmu, ateizmu, wolnomularstwa, świętoszkowatości. Symboliczny ‘loch’ może oznaczać podziemne więzienie, w którym zamknięto papieża, zastąpionego uzurpatorem, tajemnice państwa watykańskiego oraz zniewolenie intelektualne i moralne wierzących.

Jest koniec XIX wieku. W Rzymie mieszka naukowiec, ateista, wolnomyśliciel, mason, schorowany Antym Armand-Dubois, który dokonuje eksperymentów na żywych szczurach ku niezadowoleniu jego żony, wierzącej Weroniki. Pewnego dnia uszkadza gipsowy odlew Matki Boskiej. Czuje, że zgrzeszył i modli się o przebaczenie. Nawraca się na wiarę i przenosi się do Mediolanu. Hierarchia kościelna wykorzystuje jego uzdrowienie do własnych celów. Z czasem staje się ubogim człowiekiem, którego nawet żona Weronika zaczyna żałować, bo gdy był ateistą, i pisał teksty, był bogaty, a teraz przy całej tej świętości zaczynają żyć na granicy ubóstwa. Poznajemy też Juliusa de Baraglioul, który jest mężem Małgorzaty, siostry Weroniki i przede wszystkim pisarzem. Pragnie on napisać książkę i być przyjętym do Akademii.


Tymczasem banda oszustów pod wodzą Protosa rozpowszechnia pogłoskę, że prawdziwy papież Leon XIII jest przetrzymywany przez masonów w Zamku Świętego Anioła, który połączony jest podziemnym korytarzem z Watykanem, a zastąpiony posłusznym im sobowtórem. Trzeba wiec uwolnić prawdziwego papieża. Naiwni ludzie przeznaczają na ten cel swoje oszczędności. 

Pomimo wielu bohaterów, wydaje się, że tym głównym jest jednak urodziwy Lafcadio Wluiki, przyrodni brat Baraglioula, w którym walczy dobro ze złem. Z jednej strony zdolny jest do pomocy innym, z drugiej potrafi z zimną krwią, bez powodu zabić innego człowieka. Wluiki jest też znajomym Protosa z Paryża. Po śmierci nieznanego mu ojca nagle wzbogaca się.

Narracja  w powieści jest odmienna od powszechnie znanych, a fabuła zagmatwana, niedorzeczna i chaotyczna. Autor pokazuje przekrój charakterów ludzi oraz wyznawanych przez nich poglądów. To świat zdegradowanych wartości, religijnego kiczu, fanatyzmu i obłudy i spiskowej wizji dziejów. Klasyka.

 

 

André Gide, Lochy Watykanu, wydawnictwo MG, wydanie 2023, tytuł oryg.: Les Caves du Vatican, tłumaczenie: Tadeusz Boy- Żeleńskie, okładka twarda, stron 224.

1 komentarz:

  1. Lochy Watykanu były pierwszą książką Gide`a jaką przeczytałam. Lepiej pamiętam jego Dzienniki, które mnie zauroczyły, choć Lochy Watykanu, jak na pierwsze spotkanie były wg mnie całkiem niezłe.

    OdpowiedzUsuń

Dziękuję bardzo za konstruktywne słowo pisane pozostawione na tym blogu. Nie zawsze mogę od razu odpowiedzieć, za co przepraszam.

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników. Prowadząca bloga nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.