Vladimir Nabokov, Przezroczyste przedmioty.

Wydawnictwo MUZA
okładka twarda

tłum. Jolanta Kozak

ISBN 978-83-7495-941-4

wydanie: marzec 2011

Jakże zazdroszczę niektórym pisarzom tak swobodnego, lekkiego pióra, gdy słowa na kartkach pojawiają się szybko i bez trudności. Takim pisarzem był między innymi zapewne Vladimir Nabokov. „Przezroczyste przedmioty” to przedostatnia jego powieść, która jak wskazuje w posłowie Leszek Engelking, powstała między 1969 rokiem a 1972 rokiem. To książka, która nasycona jest feerią różnorodnych barw: „gadziozielonym tuszem”, „okładką w barwach ognia i sadzy”, „szyją o barwie śmietankowego toffi”, „cerą barwy miodu”, „kolorem zielonego jabłka”, „lazurowym blaskiem alpejskiego południa”. To powieść, która zachwyca plastycznymi opisami.

Narrator jest wszystkowiedzący i jak wskazuje Engelking to prawdopodobnie jeden z bohaterów powieści pan R. - pisarz mieszkający w Szwajcarii. To jego miedzy innymi wielokrotnie odwiedza już dorosły Hugo Person, który pracuje w wydawnictwie i zajmuje się książkami pana R. Nasz główny bohater po raz pierwszy odwiedza wraz z ojcem górskie uzdrowisko w Szwajcarii w wieku 22 lat. Niestety dla ojca Huga to była ostatnia życiowa wyprawa i chłopak nie był tym absolutnie zmartwiony. Hugo nie miał szczególnych talentów i ambicji i przez lata pracował w różnych zawodach. W końcu znalazł pracę, jako korektor i agent literacki w jednym z wydawnictw. Podczas swojej drugiej wizyty w Szwajcarii poznaje i zakochuje się w Armandzie Chamar. W niedługim czasie po zawarciu związku małżeńskiego i wyjedźcie młodych do Ameryki dochodzi do tragedii, której przyczyny należy upatrywać w chorobie Huga – somnabuliźmie. Dziecięce lęki senne powodowały problemy ze snem naszego bohatera. Tym razem w wyniku snu, której bohaterką była Julia Moor pasierbica pana R. pragnąca w owym śnie popełnić samobójstwo, Person popełnia zbrodnię. Po latach odwiedza Szwajcarię po raz czwarty i wraca do wspomnień.

Fabuła jest prosta, ale widać w powieści kunszt pisarski Nabokova. Znaleźć tu można absorbującą historię starego ołówka, a głównym tematem jest pisarstwo. Person jest korektorem i agentem literackim, a R. sławetnym pisarzem. Powieść napisana wspaniałym stylem i być może, dlatego czyta się ją z wielką przyjemnością. A co to są owe przezroczyste przedmioty? Zdaniem Autora:

Z przyczyn optycznych i biologicznych miłość erotyczna jest rzeczą mniej przezroczystą od wielu innych, znacznie bardziej skomplikowanych.(s. 25)

A już na początku powieści czytamy:

Gdy my koncentrujemy się na dowolnym obiekcie materialnym, obojętne gdzie umieszczonym, sam akt skupienia uwagi może nas doprowadzić do mimowolnego zapadnięcia się w historię tegoż obiektu. Nowicjusze muszą się nauczyć ślizgać po powierzchni materii, jeżeli chcą, aby materia trwała dokładnie na poziomie chwili obecnej. Ech, rzeczy przezroczyste, przez które prześwituje przeszłość! (s.7)

Kunszt literacki doskonały.