Susie Hodge, Skradzione dzieła sztuki.

Cóż za wspaniały pomysł na książkę! Całkowicie pochłaniają bowiem historie o 50 dziełach sztuki, które zostały skradzione i w większości nigdy nieodnalezione. Autorka wskazuje, że po handlu narkotykami, praniu brudnych pieniędzy i handlu bronią, kradzież dzieł sztuki, jest jedną z najpopularniejszych przestępstw.  Posiadanie artefaktów wiąże się  z bogactwem, demonstracją dobrego gustu, luksusem, statusem i prestiżem oraz modą. W przypadku kradzieży dzieła sztuki głównymi motywami są wartość oraz łatwość dokonania przestępstwa i wyniesienia z danego miejsca. Skradzione dzieła sztuki figurują w specjalnym rejestrze, a domy aukcyjne są bacznie obserwowane przez śledczych. Działają specjalne agencje policyjne mające na celu odzyskanie zaginionego dzieła i zwrócenie ich prawowitym właścicielom. Mimo to, skradziony obraz bądź rzeźba pozostają w ukryciu, a liczne tropy, prowadzą na manowce. Jeżeli dzieło sztuki zyskuje na kradzieży poprzez rozgłos, złodzieje mają niewielkie szanse, aby go sprzedać. 

Autorka przedstawia intrygujące śledztwa, oparte na przypuszczeniach i poszlakach, dzieł sztuki, które zostały utracone i których nigdzie nie można już zobaczyć. Przedstawia grabieże nazistów, a następnie skupia się szerzej na najcenniejszych skradzionych dziełach sztuki. Wśród nich znalazły się: Ołtarz Gandawski, Maska Fauna Michała Anioła, Narodziny Jezusa Chrystusa ze świętym Wawrzyńcem i Franciszkiem Caravaggia, obrazy Rembrandta, Renoira, Paula Cezanne’a, Picassa, Vincentego van Gogha, Claude Moneta, monumentalna rzeźba Henry’ego Moore’a, rzeźba Barbary Hepworth, sitodruki Warhola. W drugiej części książki przedstawione zostały słynne kradzieże dzieł, które udało się odnaleźć. Wśród nich są historie m.in. Mony Lisy Leonarda da Vinci i obrazu Krzyk Edwarda Muncha.

Książka fascynująca i wciągająca, ale zarazem przygnębiająca. Opowiada historie napadów, które miały miejsce na przestrzeni lat i z których wiele nie zostało rozwiązanych na podstawie przeprowadzonych śledztw. W wielu muzeach wiszą puste ramy, które przypominają o utraconych dziełach sztuki. 

Susie Hodge, Skradzione dzieła sztuki. 50 dzieł sztuki, których nigdy nie zobaczysz, wydawnictwo Alma-Press, wydanie 2025, tytuł oryg.: Art Heist. 50 Stolen Artworks You Will Never See, tłumaczenie: Jerzy Jarosław Malinowski, okładka miękka, stron 176. 

https://www.susiehodge.com/

J.R.R. Tolkien, Bitwa pod Maldon. Powrót Beorthtnotha.

Bitwa pod Maldon to historyczna bitwa, która miała miejsce 10 sierpnia 991 r. n.e. w rejonie Maldon nad rzeką Blackwater w Esseksie. Armia anglosaska pod dowództwem Ealdormana z Essexu Byrhtnotha, nie zdołała odeprzeć inwazji Wikingów pod wodzą Olafa Tryggvassona, późniejszego króla Norwegów. W bitwie zginął Byrhtnoth.

Utwór Powrót  Beorhtnotha, jest rodzajem fikcji historycznej inspirowanej wydarzeniami bitwy pod Maldon. Jest pisany wierszem. To rodzaj sztuki, bowiem mamy do czynienia z dialogiem między dwiema postaciami. Rozmowa toczy się po skończonej bitwie między poddanymi Beorhthnotha, którzy zostali wysłani, aby odzyskać ciało ich pana (lub to, co z niego zostało) w noc po bitwie. To pełen wyobraźni kontemplacyjny dialog.

Pierwotnie, wydarzenia pod Maldon zostały opowiedziane w zachowanym fragmencie staroangielskiego, anonimowego poematu heroicznego liczącego 325 wersów. Poemat wychwala niezwykłą odwagę Byrhtnotha, przywódcy pokonanych Anglosasów i opowiada o bohaterskiej śmierci jego zwolenników. To właśnie na podstawie tego poematu Tolkien napisał własne prozatorskie tłumaczenie, które umieszczone zostało po raz pierwszy właśnie w tym wydaniu. Znaleźć w nim można elementy rycerskości, odwagi, lojalności, wytrzymałości i siły oraz wojny. 

W książce znajdują się także eseje Tolkiena. Jeden dotyczy historycznej bitwy i pochodzeniu staroangielskiego poematu. Znaleźć w nim można szczegółową analizę dotyczącą form archaicznych, metrum, dźwięków, fonetyki. Drugi z kolei opowiada o tradycji wersyfikacji w języku staroangielskim ze szczególnym odwołaniem do Bitwy pod Maldon i jej aliteracji. 

Bardzo dobrze czyta się klarowne analizy i komentarze, a nawet przypisy, Petera Grybauskasa. Wydaje się że jedynym mankamentem jest brak dodania oryginalnego poematu Bitwy pod Maldon, co przyniosłoby korzyść odwołania się do rzeczywistego źródła pracy samego Tolkiena. Niektórzy mogliby porównać poemat do tłumaczenia stworzonego przez Tolkiena prozą. Niemniej to język staroangielski, więc nie wiem jakby to w ogóle brzmiało w tłumaczeniu polskim. Oczywiście polecam.

 J.R.R. Tolkien, Bitwa pod Maldon. Powrót Beorthtnotha, syna Beorhthelma. Tradycja wersyfikacji w języku staroangielskim, wydawnictwo Zysk i S-ka, wydanie 2025, tytuł oryg.: The Battle of Maldon, pod red. Petera Grybauskasa, przekład Paulina Braiter, okładka twarda z obwolutą, stron 180. 

Karen Witemeyer, Dalej, niż sięga wzrok.

Koniec XIX wieku. Osierocone dzieci jadą koleją z opiekunkami na Zachód, aby tam znaleźć być może nowe rodziny. Tyle tylko, że czternastoletni Zach nie ma chęci przynależeć do nikogo, Seth ma słabe zdrowie, a Hamilton z czteroletnią Evangeline nie chcą być rozdzieleni. Gdy dochodzi do tragicznego wypadku, to najstarszy Zach staje na wysokości zadania i decyduje się na złożenie obietnicy, która zaważy na dalszym życiu trójki z nich. 

Zach, Seth i Evangeline Hamiltonowie mieszkają od siedmiu lat na farmie położonej na uboczu. Zach w dalszym ciągu troszczy się o rodzinę, Seth ma nieoczekiwane ataki astmy, a dziewiętnastoletnia Evangeline ze względu na swoje oczy, nie jest akceptowalna w towarzystwie. Bracia są dla niej wszystkim, ale nieoczekiwanie w sąsiedztwie farmy pojawia się ktoś jeszcze. To dwudziestotrzyletni Logan Flower, który przybywa do Pecan Gap w Teksasie szukając sprawiedliwości. 

To opowieść o przyjaźni i miłości, z wieloma odniesieniami do wiary i Biblii. Każdy z bohaterów ma świetnie zarysowaną osobowość, ale żaden z nich nie jest ideałem. Wspaniała jest relacja między przybranym rodzeństwem. Zach, który pragnął od zawsze wolności, zdolny jest do wielkich poświęceń na rzecz młodszych od niego sierot. Przez lata walczy o przetrwanie, troszczy się o nich, zdobywa farmę, a teraz pracuje w polu. Seth mimo, że słabego zdrowie, pilnuje domowych finansów i świetnie gotuje. Nieodłącznym towarzyszem żywej Evangeline jest oswojony dzik. To właściwie dzięki niemu, dziewczyna poznaje Logana. Od tamtej pory często bywa na jego ziemi, podsuwa pomysł budowy domu, wskazuje mu dobre rozwiązania. Logan jest zafascynowany dziewczyną, choć na początku sądzi, że dzięki niej pozna lepiej swojego wroga. Szybko jednak rodzą się w nim rozterki, a rzeczywistość jest zupełnie inna od wyobrażeń. Poza tym zostaje wciągnięty w sprawę Christie. 

Autorka nakreśliła życie małego, prowincjonalnego miasteczka, w którym spotykana jest korupcja, nieuczciwość, a nawet dochodzi do próby morderstwa. Mimo to, to urocza i wartościowa powieść, napisana z przekazem mającym być czytelnym dla potencjalnego odbiorcy. Wiele  jest w tej historii humoru, beztroskich momentów, które rekompensują smutny początek. Mam nadzieję, że zostaną wydane kolejne części w cyklu. 

Karen Witemeyer, Dalej, niż sięga wzrok, wydawnictwo Dreams, wydanie 2023, tytuł oryg.: More Than Meets the Eye, tłumaczenie: Magdalena Peterson, Cykl: Patchwork Family #1, okładka miękka, stron 368.

https://www.karenwitemeyer.com/

ze strony autorki, książki w serii