17 lipca 2018

M.M. Kaye, Dalekie Pawilony.


Dalekie Pawilony Mary Margaret Kaye (oryg.: The Far Pavilions; pierwsze wydanie w 1978 roku) to dwa monumentalnej grubości tomy, które ukazały się nakładem Wydawnictwa Poznańskiego, na kartach, których czytelnik odnajdzie niezwykłe przygody, miłość, wojnę i przede wszystkim plastyczne opisy odległych Indii z punktu widzenia dziewiętnastowiecznych odniesień historycznych, politycznych i społecznych. To powieść napisana z wielkim, epickim rozmachem.

t. 1

Czytelnik poznaje losy Ashtona Hilary’ego Akbara Pelhama-Martyna, angielskiego oficera, w okresie brytyjskiego panowania w Indiach, który zakochuje się w Andżuli, półhinduskiej księżniczce Gulkot. Ashton (zwany też Aśokiem) nie jest właściwie ani Brytyjczykiem, ani Hindusem, ani chrześcijaninem, ani muzułmaninem. Wychowywany był w znajomości i poszanowaniu odmiennych kultur. Był synem Anglików, ale urodzonym w Indiach. Jego ojciec, Hilary, był profesorem lingwistą, etnologiem i przyrodnikiem, który prowadził badania na tym terytorium. W podróżach towarzyszyła mu znacznie młodsza żona, która zmarła po wydaniu na świat syna. Gdy Ash był małym dzieckiem jego ojciec zmarła także w wyniku epidemii. Rodzic nigdy nie zdołał powiadomić rodziny mieszkającej w Anglii, że ma żonę i syna. Aśok zostaje wychowany przez hinduskę Sitę, góralki z okolic Kanganu, która zajmowała się nim od czasu śmierci matki Isobel. Dopiero, gdy wkracza w okres nastolatka, dowiaduje się, że jest Anglikiem, a nie Hindusem. Zostaje wysłany do brytyjskiej szkoły z internatem, gdzie czuje się wyalienowany. Zainteresowani jego wykształceniem pragną, aby Ash stał się członkiem brytyjskiego towarzystwa, który posiada wystarczającą wiedzę o językach i kulturze indyjskiej, aby być użytecznym dla brytyjskiej armii. Osobowość Asha jest jednak wynikiem mieszanki Wschodu i Zachodu, co staje się niewygodnym zarówno dla niego, jak i jego otoczenia. Gdy ma 18 lat dołącza do angielskiego Korpusu Zwiadowców i wraca do Indii. Wówczas rozpoczyna się dla Asha etap obfitujący w wojskowe przygody i prawdziwy romans. 

t. 2

Konflikt między Wschodem i Zachodem rozgrywa się nie tylko w duszy Asha. Akcja powieści ma miejsce w latach 1852-1879, toteż zawiera wiele szczegółów z życia dotyczącego okresu, kiedy to Brytyjczycy kontrolują Indie jako część ich Imperium. W 1878 roku wybucha II konflikt afgańsko-brytyjski. Można tu znaleźć odniesienia do powstania Sipajów w 1857 roku czy rzeczywistą analizę historycznego konfliktu w Afganistanie. Autorka pisze z punktu widzenia Angielki i warto zwrócić uwagę, że nie jest to powieść pozbawiona politycznych niuansów. Mieszkańcy Wschodu są podstępni, skłonni do kłamstwa i matactw, z kolei przybyli z Zachodu są uczciwi i sprawiedliwi. Historia miłosna dodatkowo uosabia istniejący podział między kulturą Indii a Wielkiej Brytanii. 


Kaye, która pierwsze dziesięć lat swojego życia spędziła w Indiach, na kartach powieści wykreowała barwny świat ówczesnej kultury i historii. Fabuła obfitująca w intrygi, emocjonujące przygody, romantyczna miłość, jest wielowątkowa. Zauważyć należy szeroką gamę wyrazistych postaci, plastycznych i drobiazgowych opisów krajobrazów i bitew. Autorka porusza kwestię różnic kulturowych, rasowych i środowiskowych. 

Warto nadmienić, że Dalekie Pawilony (oryg. Dar Chaim) to nazwa gór w księstwie Gulkot, do których główny bohater modli się od dzieciństwa. Książka doczekała się w 1984 r. adaptacji filmowej oraz zrealizowany trzyodcinkowy serial telewizyjny.



Mary Margaret Kaye, Dalekie Pawilony, Wydawnictwo Poznańskie, wydanie 2018, t. 1-2, tłumaczenie: Lech Niedzielski (t. 1), Zbigniew Batko (t. 2), oprawa twarda, stron t. 1- 783; t. 2 – 816.


Mary Margaret Kaye (1908-2004) – pisarka brytyjska. Wychowywała się w Indiach, dopiero jako 10-latka została wysłana do Anglii, pozostała jednak wierna wielkiej miłości do kraju dzieciństwa. Jako żona brytyjskiego oficera wiele podróżowała i często zmieniała miejsce zamieszkania, pisząc w tym okresie powieści detektywistyczne. Po przejściu męża w stan spoczynku zajęła się pisaniem swojego najsłynniejszego dzieła, powieści umiejscowionej w Indiach - Dalekie pawilony (1978). Po śmierci męża (1985) wydała także kilka utworów autobiograficznych: The Sun In The Morning (1990), Golden Afternoon (1997), oraz Enchanted Evening (1999).

8 komentarzy:

  1. Coś czuję, że sięgnę po tę książki. A okładki zniewalające są :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Okładki i w ogóle promocja od strony Wydawnictwa Poznańskiego bardzo zasługuje na pochwalę. Obrazuje to górne zdjęcie :)

      Usuń
  2. Świetne czytadło, prawda?
    Ja właśnie sobie niedawno odświeżyłam, wypożyczyłam stare wydanie z biblioteki. Nie wiedziałam wtedy, że jest nowe.
    A serial jaki smakowity! Kiedyś kultowy :)))

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Serialu nie oglądałam, ani filmu. Powieść zajęła mi trochę czasu :)

      Usuń
    2. Jest w sieci - na VIDER INFO. Polecam! Leciał w tym samym mniej wiecej czasie, co "Ptaki ciernistych krzewów", a może trochę później? Byl bardzo popularny kiedyś. Natomiast wydanie ksiażki po polsku w latach 90. przeszło bez echa.

      Usuń
    3. Jeszcze warto z tych indyjskich klimatów poznać "Raj Quortet" Paula Scotta, po naszemu "Klejnot w koronie", książka wydana w KIK dawno temu, ale do kupienia w antykwariatach. Tylko druk koszmarny, mały i nie mogę czytać :(
      Natomiast serial wg niej - nie od znalezienia! A szkoda!

      Usuń
  3. Bardziej ciekawi się obraz Indii - tym bardziej, że autorka miała okazję doświadczyć ich w pełnej okazałości na własnej skórze. Mam więc nadzieję, że naprawdę idealnie odwzorowała ten świat na kartach swojej książki.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. a tego nie wiem czy "idealnie", ale wzorowała się na dokumentach np. w kwestii wojny afgańsko-brytyjskiej.

      Usuń

Dziękuję bardzo za konstruktywne słowo pisane pozostawione na tym blogu. Nie zawsze mogę od razu odpowiedzieć, za co przepraszam.

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników. Prowadząca bloga nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.