George Eliot, Adam Bede.

 

Książka wydana po raz pierwszy w 1859 r. ( w Polsce w 1891 r.) to pierwsza powieść Mary Ann Evans (1819-1880), która przybrała pseudonim pisarski George Eliot. Powieść opowiada o życiu bohaterów fikcyjnej, wiejskiej społeczności Hayslope. Jest rok 1799. Miejscowy cieśla Adam, jest przystojnym, uczciwym i inteligentnym młodym mężczyzną. Zakochuje się w młodziutkiej i ślicznej Hetty Sorrel, osieroconej siostrzenicy pana Poysera, która mieszka i pracuje na farmie. Inna piękną bohaterką powieści jest charyzmatyczna i pobożna Dina Morris, kolejna osierocona siostrzenica Poyserów, która zdecydowała się zostać wędrownym kaznodzieją metodystów i ubiera się bardzo skromnie. Wkrótce Hetty zostaje uwiedziona przez dzielnego, ale próżnego kapitana Artura Donnithorne. Gdy Artur opuszcza Hayslope, Hetty zgadza się poślubić Adama, ale na krótko przed ślubem odkrywa, że jest w ciąży. Dziewczyna decyduje się opuścić wieś, aby znaleźć Artura. Na świat przychodzi dziecko, a osamotniona Hetty decyduje się na krok, który zaważy nie tylko na jej życiu... 

To literacka uczta, w której wielką rolę odgrywa dziewiętnastowieczny realizm. Mamy czterech głównych bohaterów. Piękne, ale w tym pięknie zupełnie odmiennie rozumianym: Hetty i Diny oraz przystojnych: Adama i Artura. Oprócz nich jest szeroka gama bohaterów drugoplanowych. Eliot po mistrzowsku gromadzi całą wioskę podczas wspaniałej scenografii przyjęcia z okazji urodzin  przyszłego dziedzica - Artura, które ma miejsce tuż przed kryzysem powieści, gdy zło wisi w powietrzu.

Punktem kulminacyjnym powieści jest dramatyczne i szokujące wydarzenie, jakim jest morderstwo dziecka przez Hetty i następująca po nim rozprawa. Jej uwodzenie i późniejsza ciąża - to terminy równoznaczne z upadkiem kobiety – panny w XIX wieku. Postać Hetty jest tragiczna i złożona, a jej historia jest wstrząsająca. Z kolei postać Diny wzorowana była przez autorkę na jej własnej ciotce Elizabeth (Betsey) Evans z domu Tomlinson (ok. 1776-1849). Jej opis tak bardzo spodobał się królowej Wiktorii, że zamówiła namalowanie sceny – akwarelę Edwarda Henry’ego Corboulda „Dinah Morris Preaching on Hayslope Green” (1861), która znajduje się w Kolekcji Królewskiej (Royal Collection Trust). 

Powieść można analizować pod względem między innymi religijnym, moralnym, romansu pasterskiego, świadomości politycznej, prowincjonalnego życia, roli kobiety oraz dzieciobójstwa. Niewątpliwie ukazuje mikrokosmos wiktoriańskiego społeczeństwa. Wielkim atutem powieści Adama Bede jest połączenie emocjonalnej siły i uniwersalności tragedii ze skomplikowanym, historycznie precyzyjnym i zakorzenionym społecznie realizmem dojrzałej powieści wiktoriańskiej.

źródło 

Warto też wspomnieć o tłumaczce Walerii Marrené-Morzkowskiej. Kim była? Dołączam tekst opublikowany w „Muzealnych Rozmaitościach” nr 2 (18) 2023 (można powiększyć).

 

George Elliot, Adam Bede, wydawnictwo Marginesy, wydanie 2024, tłumaczenie: Waleria Marrené-Morzkowska, okładka twarda, stron 544.