Historia kina, red. naukowa Philip Kemp.

 

Historia kina pod redakcją naukową Philipa Kempa i przedmową Sir Christophera Fraylinga to kolejna interesująca propozycja albumowa od wydawnictwa Arkady. Książka została wydana w tej samej oprawie graficznej i podobnym układzie treści jak niedawno prezentowana na blogu Historia sztuki. Mamy więc chronologiczne ukazanie informacji i wykorzystanie osi czasowej na kalendarium. Zamiast sylwetki artysty mamy jednak sylwetkę reżysera. Ważną rolę odgrywa forma ujęcia kluczowych scen omawianego filmu. Bardzo podobały mi się rubryki zatytułowane „Z książki na ekran” nawiązujące do form artystycznych, scenariusza napisanego na podstawie książki czy informacji na temat muzyki.

Książka obejmuje historię kinematografii od pierwszego publicznego pokazu filmu Wyjście robotników z fabryki braci Louis i Auguste Lumière w 1895 roku aż po amerykańskie filmy powstałe po 11 września 2001 roku, obrazy w technice CGI i 3D oraz kino europejskie nakręcone w XXI wieku. Pozycja nie skupia się jedynie na historii Hollywood, obejmuje szersze spectrum widzenia jaką jest kinematografia światowa. Szeroki zakres materiału został posegregowany dodatkowo tematycznie według: okresów, regionów, gatunków. Filmy kręcono w kontekstach kulturowych, historycznych, politycznych, społecznych. 

 

Lektura wprowadza czytelnika w świat kina od filmów niemych, poprzez pojawienie się głównych gatunków filmowych, techniki wykorzystywane w kinematografii, ukazania świata producentów filmowych, drogę aktorów do sławy, przedstawienie rewolucyjnych zmian, aż po rozwój zasobów archiwalnych (taśmy, płyty DVD, pliki dostępne do pobierania).

W książce zostały przedstawione filmy kluczowe. Przykładowo w rozdziale zatytułowanym Pionierskie produkcje filmowe, przybliżone zostały filmy: Podróż na Księżyc (1902), Napad na ekspres (1903), Wampiry (1915). W rozdziale Nowa fala – Nouvelle Vague z kolei mowa o filmach: 400 batów (1959), Do utraty tchu (1960). Podkreślona została rola filmów niemych, przejście do dźwięku oraz rola muzyki. 

 

Zwrócono uwagę na rozwój poszczególnych kierunków w filmie: kino fantastyczne, kino surrealistyczne, horror gotycki, francuski realizm poetycki, film noir, neorealizm włoski, kino skandynawskie, kino azjatyckie, kino latynoamerykańskie, Bollywood oraz gatunków: komedię romantyczną, musicale, film animowany, filmy gangsterskie, filmy płaszcza i szpady, western, filmy grozy, horror, dramat psychologiczny, film przygodowy, dramat historyczny. Mowa jest też o kinie radzieckim, nazistowskim, filmach powstałych w latach trwania wojen, kinie w służbie propagandy i innych filmach mających wydźwięk polityczny. Przedstawiono też jak rozwijało się na przestrzeni lat ujęcie seksu na ekranie i dlaczego superbohaterowie mają zwolenników. Zwrócono uwagę na aktorów i aktorki, którzy cieszyli się ogromną popularnością i wzbudzali wiele emocji: Bette Davis, Marlena Dietrich, Greta Garbo, Fred Astaire, Ginger Rogers, Cary Grant, James Dean, Elizabeth Taylor, Marilyn Monroe. 

 

Historia kina jest fascynująca, bowiem ambitna, pełna rewolucyjnych rozwiązań i ciągle rozwijająca się w dość nieprzewidzianych kierunkach. Widz nadal niejednokrotnie czuje się zaskoczony. Wiele lat temu ogromną niespodzianką był Matrix. Wówczas wyszłam z kina będąc w lekkim szoku. Książka pełna archiwalnych fotografii pozwala też czytelnikowi na uporządkowanie i poszerzenie wiedzy na temat filmów znanych, obejrzanych i jeszcze tych niepoznanych. Można ją czytać otwierając wyrywkowo na danym rozdziale czy filmie. Za każdym razem sprawia to wielką przyjemność. Warto.

Historia kina, wydawnictwo Arkady, wydanie 2019, red. naukowa Philip Kemp, przedmowa Sir Christopher Frayling, tytuł oryg.: Cinema: The Whole Story (2011), okładka twarda, tłumaczenie: Anna Wajcowicz, stron 576.