Krzysztof Trojanowski, Moda w okupowanej Francji i jej polskie echa.

Jaki temat można jeszcze wyłuskać z historii II wojny światowej oprócz oczywistych i znanych wszystkim treści? Obok życia codziennego porywającym staje się kompendium wiedzy na temat mody i to mody w okupowanej Francji. Zresztą nie bez kozery do dnia dzisiejszego mówi się, że Paryż jest stolicą mody. Francja to przecież ojczyzna wielkich projektantów mody – Coco Channel, Jeanne Lanvin, Madeleine Vionnet, Maggy Rouff, Alix, Marcel Rochas, Lucien Lelong. Nad Sekwaną w końcu lat 30. XX wieku pracowali również cudzoziemcy: Nina Ricci i Elsa Schiaparelli, Cristobal Balenciaga. Na polskim rynku księgarskim pojawiła się książka autorstwa Krzysztofa Trojanowskiego zatytułowana Moda w okupowanej Francji i jej polskie echa. Pozycja ze wszech miar interesująca, pełna niespodzianek i wydaje mi się również inspiracji dla współczesnych wielbicieli i projektantów mody.

Jak autor donosi, dzięki temu, co działo się na arenie politycznej, gospodarczej i społecznej, również moda ulegała istotnym zmianom. Kobiety wyzwoliły się już dawno z gorsetu, a w ubraniach zaczęto podkreślać linię biustu, tali i bioder. Nadal obowiązywały długie suknie wieczorowe, a prawdziwa elegantka nie wychodziła z domu bez kapelusza i rękawiczek. Według stylu Channel ceniono umiar, wygodę, prostotę i oszczędność. W okresie II wojny światowej, gdy kobiety osamotnione przez walczących na froncie mężczyzn musiały liczyć na siebie; gdy obowiązywała reglamentacja (np. na buty od 5 stycznia 1941 roku, od lipca 1942 roku płótno, watolina, perkalina, kaptury i odzież ochronna), istniał czarny rynek, a ceny były wysokie; moda zaczęła ulegać kolejnym przekształceniu. Kobiety w większości zaczęły szyć same ubrania, tworzyć swój styl według możliwości finansowych. Choć pamiętać trzeba, że nadal część zamożnych kobiet ubierała się u krawców. W okresie wojny pojawiły się na ulicach kobiety także w uniformach.

Krzysztof Trojanowski przedstawia etapy kształtowania się mody francuskiej od końca lat 30.XX wieku aż po lata po zakończeniu wojny. Z wnikliwością analizuje zmiany zachodzące w doborze ubiorów. Pokazuje pomysły dyktatorów mody projektujących dla zamożnej części społeczeństwa, a z drugiej strony w pełni charakteryzuje ubrania kobiet, które nie miały zbyt wielu pieniędzy i nie pozwalały sobie na zbytki i nowe fatałaszki. Czytelnik poznaje w zależności od panującego sezonu: formy płaszczy, futer, spodni, sukienek, sukni wieczorowych, kapeluszy (podczas okupacji panowała również moda na berety), bluzek, kostiumów, żakietów, butów, torebek a nawet biżuterii i perfum. Poznać również można najlepsze wymiary danych rzeczy. Przeczytać można, że według nowych norm z 26 października 1942 roku maksymalna ilość materiału o szerokości 1,40 m na sukienkę wynosiła 3,25 m, na kostium (żakiet i spódnica) 3,75 m, na płaszcz 4,25 m; o szerokości 0,50 m na bluzkę z długim rękawem 2,65 m i o szerokości 0,90 m na bluzkę z krótkim rękawem 2,25 m. (s.76).

Autor przedstawia najlepsze ubiory wraz dodatkami na rower i do samochodu. Mamy możliwość poznać jak odbywały się pokazy mody w okupowanej Francji, jaka była dola krawcowych i modelek, kim byli klienci domów mody, w jakich miejscach i okolicznościach mimo wojny nadal obowiązywał stosowny ubiór, jak powstał sztuczny jedwab i do jakich materiałów sięgali projektanci oraz w jaki sposób czerpali zyski z powstających spektakli i filmów. Większość kobiet jednak dokonywała samodzielnie przeróbek ubrań, a te, które nie potrafiły tego robić dawały pracę właścicielkom małych pracowni krawieckich. Samodzielnie farbowano tkaniny, szyto sukienki z chustek, apaszek i resztek materiałów. Kreatywność ówczesnych kobiet nie znała granic. Trudnością jednakże było zdobycie pończoch, a kobieta miała zazwyczaj jedną, dwie sukienki, które nosiła na zmianę. Autor książki dostarcza nam również wiadomości z zakresu ówczesnej mody męskiej. Ciekawe są części przedstawiające wpływ mody paryskiej na modę istniejącą w Polsce.

Krzysztof Trojanowski stworzył książkę o modzie w okupowanej Francji na postawie bogatej literatury i źródeł. Tekst książki wzbogacają ilustracje w liczbie, ponad 350, które zaczerpnięte zostały między innymi z ówczesnych żurnali mody, zbiorów muzealnych i prywatnych. Pozycja zaopatrzona została również w przypisy i spis bibliograficzny. To niewątpliwie gratka dla wielbicieli życia codziennego i historii mody.

Krzysztof Trojanowski, Moda w okupowanej Francji i jej polskie echa, Dom Wydawniczy PWN, wydanie 2014, okładka twarda, stron 452.

Krzysztof Trojanowski – adiunkt w Katedrze Filologii Romańskiej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Absolwent Instytutu Romanistyki Uniwersytetu Warszawskiego (1996) i studiów podyplomowych z zakresu dwudziestowiecznego dramatu, teatru i filmu w Studium Filologii Polskiej UMK (2000). Autor przekładów literackich i publikacji w języku polskim i francuskim z dziedziny kultury Francji i historii kina, m.in. monografii – Marcel Carne. Klasyk francuskiego kina (2011).


***

Zrealizowałam już bony świąteczne. Najbardziej się cieszę z albumu Romantyzm :)