Jane Austen, Mansfield Park.

 

Z przyjemnością ponownie przeczytałam powieść Jane Austen Mansfield Park. Lubię też adaptacje filmowe tej książki, która po raz pierwszy została wydana w 1814 r. Losy Fanny Price wzbudzają współczucie. Jej matka Frances, przed laty nie słuchając rad bliskich, wyszła za mąż z miłości za porucznika marynarki, który nie miał żadnych koneksji, więc nie mógł też awansować. Skutek tego był opłakany. Rodzina nie zaakceptowała mezaliansu,  mąż ciągle nie miał pracy i nadużywał alkoholu, na świecie pojawiały się kolejne dzieci. Matka Fanny postanowiła więc odnowić stosunki z siostrami. Jedna z nich to zamożna baronowa Pani Bertram, która zabiera najstarszą córkę Price'ów na wychowanie. Druga z sióstr matki Fanny, Pani Norris, to wdowa po pastorze, obecnie zarządza domem Bertramów. Fanny jest skromna, cicha, zawsze pomocna, ale nie jest na równi traktowana z córkami Bertramów: Julią i Marią. Fanny zaprzyjaźnia się za to z jednym synów (swoim bratem ciotecznym) – Edmundem, który pragnie zostać w przyszłości pastorem. Posiadłość ma odziedziczyć najstarszy syn – Tom, który żyje rozrzutnie i ciągle się bawi. Ojciec postanawia więc zabrać go na Antiguę leżącą na Morzu Karaibskim. Tymczasem w okolicy pojawia się czarujące rodzeństwo - Mary i Henry Crawfordowie. Edmund traci głowę dla uwodzicielskiej panny Crawford, a zaręczona z panem Rushworthem Maria Bertram, poczuje namiętność do pana Crawforda.

 

Fanny mimo tego, że jest cicha, pasywna i nigdy nie chce nikomu przeszkadzać, ma jednak inne zdanie na temat Crawfordów. Zupełnie nie podoba się jej nowe towarzystwo, tym bardziej, że Edmund przestaje mieć dla niej czas. Ciotka, pani Norris, ciągle podkreśla, gdzie jest miejsce Fanny. Niemal do końca powieści Fanny jest traktowana zarówno jako członek rodziny, jak i służąca. Bertramowie uznają ją co prawda za swoją siostrzenicę i kuzynkę, ale jej status jest zawsze nieco niższy. Z drugiej strony warto zauważyć, że dziewczyna na zawsze traci bliską relację z członkami własnej rodziny. Fanny jest wzywana do załatwiania spraw na posyłki, przekazywania wiadomości i zapewniania towarzystwa Lady Bertram. Wskutek nieobecności surowego pana domu, młodzi szukają przyjemności i rozrywek. Liczy się nie dobro drugiej osoby, ale zaspokojenie swoich egoistycznych pragnień. 

Wydaje się, że Mansfield Park jest najbardziej moralizatorską, a zarazem uniwersalną, powieścią Jane Austen. Autorka zwraca uwagę na zachowania młodych ludzi, którzy za nic mają wartości i tradycje. Liczy się próżność, zabawa i własna przyjemność. Zauważyć można, że nikt z rodzeństwa nie martwi się o bezpieczeństwo ojca. Po jego wyjeździe wszyscy zaczynają „oddychać”. Pani domu nie ma tu nic do powiedzenia. Miejsce kobiety jest wyraźnie zaznaczone, a Jane Austen pokazuje, że świat postrzegany tylko w wymiarze patriarchalnym nie jest dobrym wyborem. Podkreśla też, że warto szukać drugiej połówki, budować związek oparty na przyjaźni, zaufaniu i wzajemnym szacunku. Z drugiej strony oburzać może fakt związany z istnieniem związków między kuzynostwem pierwszego stopnia. Małżeństwa tego typu były wówczas na porządku dziennym. Autorka oprócz obyczajowości porusza kwestie związane z kolonializmem. Warto powracać do książek Jane Austen.

 

 

Jane Austen, Mansfield Park, wydawnictwo Mg, wydanie 2023, tłumaczenie: Anna Przedpełska-Trzeciakowska, oprawa twarda, stron 488.