Sławomir Leśniewski, Potop. Czas hańby i sławy 1655-1660.

Potop. Czas hańby i sławy 1655-1660 Sławomira Leśniewskiego to książka popularyzatorska. Przybiera formę pozornie swobodnej opowieści o zamierzchłych czasach, opartej na faktach, którą czyta się niemal jak powieść z gatunku płaszcza i szpady. Nie ma tu suchych faktów, ale na stronach tej pozycji historyczne postacie ożywają, mają osobisty urok lub są ich pozbawieni, kierują się niejednokrotnie namiętnościami, mają szalone plany, natrafiają na przeszkody, odczuwają satysfakcję, zadowolenie bądź też zawód i upokorzenie, a sceny przybierają momentami dramatyczny charakter. To rodzaj historycznej gawędy, z właściwą datacją, dokonanymi analizami i interpretacją postępowania poszczególnych postaci dziejowej rozgrywki. Stylem przypomina trochę książki Pawła Jasienicy, na którego myśli autor niejednokrotnie się powołuje. Odnosi się również między innymi do literackiego ujęcia wydarzeń z okresu 1655-1660 ukazanych przez Henryka Sienkiewicza.

W książce zachowana została chronologia wydarzeń, ale Sławomir Leśniewski skupia się na najważniejszych kwestiach i osobach. Przedstawia sytuację wewnętrzną Rzeczypospolitej i Szwecji oraz militarną - zaistniałą na granicach. Scharakteryzowane są osoby Zygmunta III Wazy i Gustawa Adolfa oraz właściwym wydarzeniom Jana Kazimierza i Karola Gustawa. Przybliżone zostają osoby między innymi Hieronima Radziejowskiego, Krzysztofa Opalińskiego, Janusza Radziwiłła, Bogusława Leszczyńskiego, Stefana Czarnieckiego, Bogusława Radziwiłła, Gabriela Wojniłłowicza. Wśród kobiet odnaleźć można postać królowej Krystyny; królowej Ludwiki Marii; Elżbiety Słuszczanki, żony, a potem wdowie po marszałku nadwornym koronnym Adamie Kazanowskim, a późniejszej już pani Radziejowskiej, która była silna, zdecydowana i piękna. Autor przedstawia ruchy wojsk, zaznacza miejsca bitew, przełomowe wydarzenia, warunki kapitulacji, zawarte układy, nieoczekiwane najazdy, losy zdrajców i bohaterów oraz dokonuje analizy bilansu wojny.

W książce można znaleźć przytoczone  opinie historyków, fragmenty zachowanych źródeł, ale nie ma przypisów. Osobiście nie znoszę pozbawiania czytelnika dodatkowych informacji. Jestem zwolenniczką dodawania przypisów nawet w książkach o charakterze popularyzatorskim. Na końcu książki znaleźć można spis bibliograficzny z podziałem na źródła i opracowania, indeks osób oraz źródła ilustracji, w które pozycja została zaopatrzona.  Każdy rozdział został poprzedzony swoistym, beletrystycznym, krótkim wprowadzeniem. 

Książka porównywana jest z powieściowym cyklem „Gry o tron”. Nie czytałam, więc nie mam odniesienia. Mogę jednak napisać, że Potop. Czas hańby i sławy 1655-1660 Sławomira Leśniewskiego to pozycja napisana w sposób przystępny dla laika i można ją uwzględnić jako pozycję obowiązkową między innymi w kategorii uzupełnienia powieściowego Potopu Henryka Sienkiewicza. To dobra droga promocji historii.

Sławomir Leśniewski, Potop. Czas hańby i sławy 1655-1660, Wydawnictwo Literackie, wydanie luty 2017, okładka twarda, stron 384.  premiera 16.02.2017

* książkę czytałam w wersji próbnej