Bożena Fabiani, Gawędy o sztuce sakralnej.

Gawędy o sztuce sakralnej to piąta książka autorstwa Bożeny Fabiani. Autorka przypomina, że w czwartej części zarzekała się, że to już będzie ostatni tom gawęd. Jak dobrze, że zmieniła zdanie. 

Książka niezwykła, napisana prosto, z wielką naturalnością i przede wszystkim do czytelnika. Nie ma tu żadnego naukowego nadęcia, pseudonaukowych teorii. Jeżeli coś autorce się podoba, to pisze o tym, jeżeli budzi jej kontrowersje, albo odstręcza, również ujawnia to czytelnikowi w prostych słowach. Bożena Fabiani udowadnia, że sztukę mogą rozumieć nie tylko wybrańcy, elity kulturalne i artystyczne, ale również zwykły laik. Należy jednak samemu zgłębiać interesujący temat, obraz, szukać i dopatrywać się szczegółów. Obecnie przecież nie potrzebne są żadne dalekie podróże, a co za tym idzie posiadanie pieniędzy, gdyż zasoby Internetu dają wielkie możliwości do studiowania dzieł sztuki. Owszem, świetnie byłoby kiedyś zobaczyć dzieła wielkich mistrzów „na żywo”, ale jeżeli nie jesteśmy tego w stanie dokonać, nie mamy możliwości, czy więc należy poddać się? Szukanie sprawia wielką przyjemność, podobnie jak czytanie takich książek. Bożena Fabiani nie ukończyła historii sztuki, a tylko historię, ale opowiada o tej sztuce z wielką wrażliwością i polotem, pokazując jak wiele może zdziałać miłość do sztuki.

podkreślenia ołówkiem moje, tak mam jak czytam takie książki

Tym razem gawędy poświęcone są sztuce sakralnej. Układ książki jest bardzo czytelny i jasny. Po pierwsze mamy główne rozdziały: Tajemnice Wcielenia, O Janie Chrzcicielu, Działalność i cuda Jezusa, Tajemnice Odkupienia. W nich z kolei mamy podział na gawędy, a z kolei w każdej gawędzie mamy układ według klucza: okiem Ewangelisty (tu znajdziemy cytaty z Pisma Świętego mówiące o danym wydarzeniu), okiem historyka (jak historia ustosunkowuje się do danego fragmentu) oraz pędzlem malarza (tu mamy podział na artystów i analizę ich wybranych tematycznie obrazów). Celem autorki było ukazanie obrazów (ale są też rzeźby), które powstały na gruncie Ewangelii. Autorska zaznacza we wstępie, dlaczego pominęła Stary Testament, a także Dzieje Apostolskie i Apokalipsę. Pisze jedynie o tym, co i jak malowano, i o tym czego nie malowano na obrazach inspirowanych Ewangelią (s.10). I tak zauważa, że w scenie zdrady Judasza, Giotto pochwycił charaktery swoich bohaterów oraz atmosferę spisku i przekupstwa (fresk w Kaplicy Areny w Padwie), a Judasza malowano najczęściej okrytego żółtym (kolor zdrady, żółty udaje złoto więc oszukuje) płaszczem, w dodatku o rudych włosach, co oznaczało, że jest „fałszywy”. W scenie Ostatniej Wieczerzy malarze malowali apostołów i Jesusa siedzących przy stole (a nieleżących). Bardzo często też za tło służył pejzaż znany malarzom z autopsji. Ubierali też swoich bohaterów w rzeczy im współczesne. 

Książka niebywale ciekawa i wciągająca. Na końcu dodano wkładkę z kolorowymi reprodukcjami z prawie wszystkimi obrazami, w dodatku z solidna oprawa tekstową. Autorka namawia jednak także do tego, aby bliżej przyjrzeć się danemu obrazowi korzystając z zasobów Internetu. W tekście podaje, gdzie dane dzieło sztuki się znajduje: czy nadal in situ czy w muzeum. Bożena Fabiani oczywiście nawiązuje również do poprzednich wydanych tomów. Jeżeli o czymś już pisała, to zaznacza w opowieści i odsyła do danego tomu. Jeżeli się powtarza, to przeprasza, ale obraz jest tak bliski jej sercu, że warto jej było pokusić się o powtórzenie. Ciekawostką jest również początek książki, kiedy autorka pisze o swoim przebudzeniu, czyli początkach swojej miłości do dzieł sztuki. 

z mojej półki

To lektura, od której, nie jest łatwo się oderwać. Tak jak każdy poprzedni tom, tak i ten stał się bliski mojemu sercu. Bardzo cieszy mnie to, że w tak prosty i nieskomplikowany sposób, książki o sztuce są popularyzowane. 

Bożena Fabiani, Gawędy o sztuce sakralnej, Dom Wydawniczy PWN, wydanie 2015, oprawa miękka ze skrzydełkami, stron 328 + ilustracje (razem 416).

recenzje blogowe pozostałych Gawęd...