Christopher Allmand, Wojna stuletnia. Konflikt i społeczeństwo.

Christopher Allmand, emerytowany profesor historii średniowiecza na Uniwersytecie w Liverpoolu, napisał Wojnę stuletnią głównie z myślą o studentach. Mimo to, moim zdaniem każdy zainteresowany czytelnik tym okresem w historii powinien powyższą pozycje przeczytać. Allmand w sposób jasny, klarowny, ale z pewnością również i dokładny, przeanalizował wojnę stuletnią oraz pokazał w jaki sposób wojna może wpływać na pewne zjawiska i przemiany w społeczeństwie europejskim. Autor podjął próbę zestawienia ze sobą i porównania wpływu wojny na rozwój sytuacji we Francji i w Anglii.

Mimo kilku rozdziałów, w książce można wyróżnić dwie zasadnicze części. W pierwszej autor w sumienny acz suchy sposób przedstawia fakty, przyczyny i przebieg wojny stuletniej. Natomiast w drugiej części, znacznie szerszej, analizuje postawy wobec wojny, sposób prowadzenia wojny, wpływ wojny na zmiany społeczne i wykształcenie się poczucia odrębności narodowej. Ostatni rozdział poświęcony został ówczesnemu piśmiennictwu i sposobach relacjonowania tego samego zdarzenia, rozprawach o sztuce wojennej czy ujęcia spraw wojny w poezji.

Osobiście bardziej zainteresowała mnie owa druga część książki, w której Christopher Allmand niejednokrotnie przywołuje średniowieczną literaturę i stanowiska badaczy zajmujących się omawianym okresem w historii. Autor szeroko analizuje poglądy na temat samej wojny. Wyróżnia między innymi wojnę słuszną, w której chodziło o obronę suwerenności i historycznych praw do danego terytorium oraz o wymierzenie odpowiedniej kary na niesubordynacje i nielojalność wasala. Wojna dawała również średniowiecznemu rycerstwu poczucie misji i uzasadniała jego istnienie oraz podkreślała jego uprzywilejowana pozycję. Wobec tego śmierć na polu bitwy w walce za słuszną sprawę, najlepiej w obecności króla, który dowodził armią, była najwyższym zaszczytem dla rycerza. Autor przedstawia również cele wojny o naturze militarnej, kreśli skład armii z epoki średniowiecza, stosowaną broń, rozwój techniki wojskowej, rolę arystokracji i szlachty w organizowaniu służby wojskowej, jakość dowodzenia, rolę najemników, sposób budowy fortyfikacji. Omawia także cele wojny morskiej, działania wojenne na morzu, role portów i siły morskie. Allmand przedstawia również proces werbowania armii, jej zaopatrzenie, pobierany przez żołnierzy żołd, rodzaje opodatkowania społeczeństwa. Autor kreśli również zmiany, jakie następowały na przestrzeni lat w gospodarce i społeczeństwie Anglii i Francji, rozbudzenie świadomości narodowej, kult monarchii.

Książka napisana jest przystępnym językiem, a jej treść zrozumiała dla laika tematu. Czytelnik odnajdzie w pozycji wykaz map, drzewo genealogiczne dotyczące następstwa tronu we Francji w XIV i XV wieku, indeks, spis wybranych pozycji bibliograficznych oraz literaturę wybranych dzieł polskich autorów. Poza mapami nie ma jednak bazy ikonograficznej. Szkoda.

Christopher Allmand, Wojna stuletnia. Konflikt i społeczeństwo, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, wydanie 2012, przeklad: Tomasz Tesznar, Seria: Historiai, oprawa miękka, stron 316.