Adriana Adamska, Metafizyczny wymiar piękna w malarstwie Jerzego Nowosielskiego.

Jerzy Nowosielski to artysta, który stworzył swój własny rozpoznawalny styl. Jego malarstwo powstało na gruncie fascynacji Nowosielskiego Bizancjum oraz zdobytych doświadczeń różnych szkół i kierunków. Na ukształtowanie się świadomości artystycznej Nowosielskiego wpływ miał nadrealizm, surrealizm, abstrakcja geometryczna. W jego portretach znaleźć można wpływ Modiglianiego, w kompozycjach – Legera, w pejzażach miejskich – Utrilla, w martwych naturach  - Buffeta[1]. Operuje dużymi, zewnętrznie zróżnicowanymi płaszczyznami koloru, wybiera tonacje ciepłe i jasne, a dzięki sposobom nałożenia farby tworzy delikatne prześwity lub też zgrubienia fakturalne, pokrywa płaszczyzny cienko i równomiernie farbą, często obwodząc konturem.  Z kolei postacie z obrazów charakteryzuje godność, nietykalne dostojeństwo, majestat mistycznego trwania[2]. Obrazy Nowosielskiego cechuje prostota, ład, harmonia, a z drugiej strony refleksja, uduchowienie, metafora. Choć sam Nowosielski twierdził, że nie maluje obrazów, lecz pociągają go doznania duchowe, a do malowania przystępuje z gotową wizją. Nowosielski maluje obrazy pełne podtekstów znaczeniowych, które emanują energią życia, duchowością i pięknem. To ostatnie jest punktem wyjścia dla autorki książki dla podjęcia rozważań na temat piękna transcendentalnego.
 

Adriana Adamska powołując się na liczne źródła i przytaczając ich obszerne fragmenty znakomicie tłumaczy czy jest transcendentalna natura piękna. Zwraca uwagę, że najważniejszym pięknem jest Bóg. Jest on nie tylko samym Pięknem, ale źródłem wszelkiego piękna[3]. Właśnie, dlatego ikony malowano z myślą o modlitwie, a malarstwo bizantyjskie ściśle trzymało się zasady, że kontemplując obraz, kontempluje się samego Boga. Stąd też piękno ikony. Autorka przedstawia cele, treści, charakter i zadania ikon. Analizuje samą definicję ikony ( gr. eikon= wizerunek, obraz, portret, wyobrażenie), proces jej powstawania, elementy malarskie organizacji ikon takie jak przestrzeń, czas, perspektywa, światło, przedstawienie postaci, zastosowanie kolorów wraz z ich znaczeniami (przykładowo kolor czerwony symbolizuje piękno, bogactwo, zdrowie, miłość; błękit- niebo, nieosiągalność tajemnicy, głębie objawienia, znak życia Bożego)[4] i czym charakteryzuje się współczesna ikona.  Nie zapomina o głębszym zagłębieniu się w myśli Kościoła i przedstawia Ducha Świętego, Przemienienie, Świętych Pańskich, rolę i znaczenie Maryi. Jednocześnie Autorka przedstawia to, czym charakteryzują się ikony Nowosielskiego. Czytelnik pozna w całości zaprojektowane i ozdobione przez Nowosielskiego wnętrze kościoła pod wezwaniem Opatrzności Bożej w Wesołej oraz dokładną analizę Drogi Krzyżowej w Kościele pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP w Krakowie (Azory) zaprezentowanej również na załączonych reprodukcjach, która wywarła na mnie ogromne wrażenie. 

Zdaniem Nowosielskiego, piękno jest siłą sztuki i znakiem Boskiego Wcielenia w świat, w czym tkwi tajemnica chrystologicznej epifanii[5]. Trudno uwierzyć, ale artysta przez około dwanaście lat był ateistą. Tak jak stracił wiarę, tak ją odzyskał. Matka była katoliczką, ojciec unitą, a jego ciągnęło do prawosławia. Niewątpliwie malował piękne obrazy zarówno pod względem estetycznym jak i duchowym, ale to te ostatnie Adriana Adamska poddaje analizie w swojej książce Metafizyczny wymiar piękna w malarstwie Jerzego Nowosielskiego. Dodam od siebie, że książka jest piękna, napisana w sposób przystępny i lekki. Bardzo dobra pozycja pobudzająca myśli.

---

[1] A. Adamska, Metafizyczny wymiar piękna w malarstwie Jerzego Nowosielskiego, Kraków 2012, s. 34. 
[2] Tamże, s. 38. 
[3] Tamże, s. 47. 
[4] Tamże, s. 97-98. 
[5] Tamże, s. 21.

 
Adriana Adamska, Metafizyczny wymiar piękna w malarstwie Jerzego Nowosielskiego, wydawnictwo Universitas, wydanie 2012, oprawa miękka ze skrzydełkami, stron 240 + 24 il.