Stanisław Cat-Mackiewicz, Stanisław August.

Stanisław August to lektura niezwykle pasjonująca, pełna nietuzinkowych anegdot, ważnych i wydarzeń oraz wspaniale przekazująca wiedzę o ostatnim królu Polski i jego epoce. Stanisław Cat – Mackiewicz miał sposób pisania zachęcający do czytania. Cechuje je gawędziarstwo, humor, ironia oraz wspaniale przeplatanie własnego tekstu źródłami z epoki. Poza tym można w książce odnaleźć nie tylko odniesienia do tytułowej postaci, ale również wiele ocen, dygresji, rozważań i pobocznych tematów. Autor przedstawia szerokie tło społeczno - polityczne, głównych bohaterów ówczesnej sceny politycznej zarówno zdrajców jak i tych, którzy wiedzieli, co to takiego racja stanu. Przedstawia stosunki Polski z państwami wywierającymi wpływ na jej politykę wewnętrzną, koterie, stronnictwa, problem przekupstwa, prywaty, negatywne nastawienie szlachty do Poniatowskiego oraz prezentuje całą szerokie spectrum barw wad polskiego szlachcica. 

Wiele oczywiście miejsca Autor poświęca samemu Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu. Postanawia ukazać jego postać w zupełnie odmienionej formie niż wcześniej to czyniono. Tłumaczy jego decyzje i postępowanie, pokazuje jego zalety, natomiast omija wady, staje się niemal jego adwokatem. Od razu zapachnie czytelnikowi stronniczością. Choć w innym miejscu zaznacza, że: Gdybym mógł porozmawiać ze Stanisławem Augustem przez godzinę, to bym zapewne podarł tę książkę i napisał zupełnie inną. Przy okazji wskazuje na liczne przyczyny upadku Polski, które tkwiły w złotej wolności szlacheckiej. Mackiewicz nie zapomina również życiu miłosnym króla, 

Książkę czyta się szybko i przyjemnie, bo Mackiewicz uwielbia posiłkować się anegdotami oraz dlatego, że napisana jest bez naukowego nadęcia. Niemal tak jakby się z Autorem siedziało przy kawiarnianym stoliku i słuchało opowieści. Brakuje mi tylko jednego – bazy ikonograficznej. Natomiast jest zarówno indeks osób, bibliografia jak i posłowie autorstwa Piotra Niemczyka. Dość niecodzienna lektura godna polecenia.

Stanisław Cat-Mackiewicz, Stanisław August, wydawnictwo Universitas, wydanie 2009, oprawa miękka ze skrzydełkami, stron 290.

Stanisław Mackiewicz (1896-1966), pseudonim „Cat”, polityk, pisarz, publicysta, z wykształcenia prawnik. W czasie pierwszej wojny światowej należał do POW, walczył też w wojnie polsko-bolszewickiej. W niepodległej Polsce założyciel i redaktor  wileńskiego dziennika „Słowo”, a także działacz grupy wileńskich konserwatystów, tzw. „żubrów kresowych”. W latach 1928-1930 poseł na sejm z listy BBWR. W marcu 1939 osadzony w Berezie Kartuskiej. Po wybuchu II wojny światowej opuścił Polskę. Przeciwnik polityczny gen. Władysława Sikorskiego, w latach 1954-55 premier rządu na uchodźstwie. Wrócił do kraju w 1956, zmarł w Warszawie. Autor licznych, pełnych polemicznej werwy publikacji, głównie o tematyce politycznej, historyczno-politycznej i literackiej, m.in. Klucz do Piłsudskiego,  Myśl w obcęgach, Europa in flagranti, Był bal, Polityka Becka i in.