Maja Łozińska, Jan Łoziński, W przedwojennej Polsce. Życie codzienne i niecodzienne.

To fascynująca lektura, która przenosi czytelnika w okres międzywojenny. Jak każda książka tandemu Łozińskich, tak i ta bardzo mi się spodobała. Szukam takich perełek opowiadających o minionych czasach, których ślady można poznać jedynie na wyblakłych z upływem lat fotografiach. Dodatkowym atutem książki obok warstwy ikonograficznej jest to, że znakomicie przenikają się w niej wspomnienia, relacje literackie, anegdoty. To obraz życie ówczesnego przeciętnego obywatela Rzeczypospolitej oraz tego, który należał do śmietanki towarzyskiej.

Lata 1918-1939 dla Polaków to okres, w którym po 123 latach ponownie cieszono się wolnością, starano się budować nowoczesne państwo poprzez powzięte inicjatywy gospodarcze i wyrównywanie stanu gospodarki na terenach byłych trzech zaborów oraz odbudowa ze zniszczeń wojennych. Mimo to borykano się nadal z trudnościami społecznymi, podziałem na biednych i bogatych, wywodzących się z dobrych rodzin i nizin społecznych i zróżnicowaniem poziomu życia w różnych rejonach kraju. Autorzy przedstawiają zasadnicze trudności w odbudowie kraju, przedstawia rys problemów politycznych, różnice narodowościowe, etniczne i religijne, jakie po I wojnie światowej występowały w Polsce. Opisują stan życia w Warszawie, Krakowie, Lwowie, Wilnie, Poznaniu, Gdyni. Przedstawiają kondycje polskiej wsi i życie mieszkańców dworków i pałaców. Wskazują na najważniejsze okazałe rodowe siedziby i opisuje tryb codziennego w nich życia mieszkańców z uwzględnieniem polowań, przyjmowanych gości, organizowanych przyjęć oraz zasad i reguł, według których było wychowywane młode pokolenie. Dwudziestolecie międzywojenne to również czas zabaw i bankietów. Powstawały wówczas modne i ekskluzywne lokale, luksusowe hotele, organizowane były przyjęcia, rauty, a elita towarzyska bawiła się na balach. 

Powszechnie uważano, że wieczór spędzony w domu jest stracony. Toteż korzystano z różnych form rozrywki, jakimi były rewie, kabarety, teatrzyki i kino. Pamiętać również trzeba, że w tych latach narodziło się Polskie Radio. Ci, których było stać wydawali pieniądze na automobile i samoloty, brali udział w rajdach i zwodach lotniczych. Autorzy opisują również jak wyglądała podróż koleją i jak wyglądały mieszkania pod koniec lat trzydziestych.

Jest to cudny album, który został wzbogacony o dobrze napisany merytorycznie tekst. Zaledwie w ośmiu rozdziałach czytelnik może przybliżyć sobie życie społeczeństwa polskiego od odzyskania niepodległości w roku 1918 do wybuchu II wojny światowej i obserwować, jakie zachodziły zmiany. Łozińscy nie zapominają jednak również o ciemnych stronach społeczeństwa polskiego, jakim był antysemityzm czy ideologia faszystowska.

Ciekawa lektura w bardzo dobrej oprawie graficznej.  

Maja Łozińska, Jan Łoziński,  W przedwojennej Polsce. Życie codzienne i niecodzienne, wydawnictwo Naukowe PWN, maj 2011, oprawa twarda, stron 288.

* zdjęcia własnego wykonania

Anne Brontë, Lokatorka Wildfell Hall.

Obok ostatnio wydanej Agnes Grey autorstwa Anne Brontë, nieco wcześniej ukazała się również po raz pierwszy przełożona na język polski książka Lokatorka Wildfell Hall. To opowieść o samotnej matce, Helen Graham, która wprowadza się do ogromnej, lecz zaniedbanej posiadłości Wildfell Hall. Wraz z nią przybywają jedynie jej synek Arthur i służąca Rachel. Helen unika sąsiadów, chodzi w czerni, wiele czasu natomiast poświęca synkowi i swojej pasji, jaką jest malarstwo. Inteligentną i dość nieprzeciętną kobietą, która według sąsiadów zachowuje się niekiedy dość kontrowersyjnie, interesuje się młody Gilbert Markham, który zauważa, że również pan Lawrence ma coś wspólnego z Helen. Poza tym w malej społeczności zaczynają krążyć oszczercze plotki na temat dotychczasowego życia Helen. Gilbert na początku nie dając im wiary, będąc świadkiem jednej ze scen, zostaje jednak głęboko zraniony. Z kolei powściągliwa dotąd Helen, w której rozbudzone zostały uczucia, postanawia wyznać prawdę Gilbertowi powierzając u do przeczytania swój dziennik.

W powieści Anne Brontë czytelnik odnajdzie niepowtarzalny klimat początku XIX wieku. Autorka bez pośpiechu i urokliwie ukazała życie codzienne ówczesnego towarzystwa: przyjęcia, spacery, spotkania, herbatki, rozmowy, polowania, prowincjonalne krajobrazy. Znakomicie zbudowała historię przy pomocy listów Gilberta do przyjaciela i pamiętnika Helen. Stąd poznajemy ich myśli, rozterki, buzujące emocje i powzięte kroki. Dodatkowo dzięki pamiętnikowi Helen czytelnik obserwuje powolne wewnętrzne dorastanie i przeobrażenie się Helen z niewinnej i czystej dziewczyny w dojrzałą, pełną trosk kobietę żyjącą w niezbyt szczęśliwym związku.  Cudne są opisy, wspaniale zbudowane dialogi i ujęcie emocji. Anne Brontë o sprawach trudnych i nie do przyjęcia dla ówczesnego angielskiego społeczeństwa pisała dostojnie i z powagą, a jednocześnie z dużą dozą wrażliwości. Ukazała kobietę, która znalazła w sobie dość siły, aby walczyć o własną niezależność i godne życie. Zwróciła uwagę na przyczyny zawierania małżeństw, do których na pierwszych miejscach należał majątek i tytuł.

Wciągająca i wartościowa lektura, która obowiązkowo powinni przeczytać miłośnicy dziewiętnastowiecznej prozy.

Anne Brontë, Lokatorka Wildfell Hall (The Tenant of Wildfell Hall), wydawnictwo MG, wydanie 2012,  przeklad Magdalena Hume, oprawa twarda, stron 544.

Roland Topor, Chimeryczny lokator.

Roland Topor bliżej właściwie do tej pory był mi znany, jako Autor grafik niż powieści. A poznając go bliżej, to muszę stwierdzić, że nie za bardzo ciągnęło mnie do jego twórczości. Daleko mi do fascynacji i zachwytu nad utworami pełnymi odniesień do absurdu i groteski, w których dominuje wszechobecny niepokój, symbole i czarny humor.

Chimeryczny bohater to powieść, w której ów wskazany niepokój wraz z upływem przeczytanych stron rośnie coraz bardziej aż do finalnego apogeum. Niezmiernie udziela się to czytelnikowi. Owym tytułowym bohaterem jest Trelkovsky, który wprowadza się do wynajętego mieszkania. Wszystko byłoby jak to jest zwykle, gdyby nie to, że poprzednia lokatorka Simone Choule to niedoszła samobójczyni, a wokół mieszkają niecodzienni sąsiedzi, którzy za wszelką cenę chcą dostosować nowego mieszkańca kamienicy do swoich potrzeb i racji. Starają się przede wszystkim wykorzystywać manipulacje, wywoływać lęki i uczucie strachu, wpływać na zachowanie. Poprzez intrygi i szalbierstwo potrafią posunąć się nawet do kradzieży walizki lokatora, aby dowiedzieć się, co nieco o jego przeszłości. Trelkovsky takim łatwym materiałem na bezwarunkowe podporządkowanie nie jest, za to do końca nie wie czy dzięki intrydze sąsiadów czasem nie popadł w obłęd. Czytelnika z kolei nurtują pytania czy to sąsiedzi są dziwni czy to, aby Trelkovsky nie jest za bardzo wrażliwy.

Specyficzna atmosfera zbudowana przez Topora bardzo niepokoi, ale jednocześnie nie pozwala nam odłożyć książki. Historia w niej przedstawiona na długo zostaje w pamięci. Warto wspomnieć, że na podstawie książki powstał w 1976 roku film Romana Polańskiego pod tytułem Lokator.

Roland Topor, Chimeryczny lokator, wydawnictwo Replika, czerwiec 2012, oprawa miękka, stron 200.

Kenneth Grahame, O czym szumią wierzby.

O czym szumią wierzby autorstwa Kennetha Grahame’a to klasyka wysokiego jak dla mnie poziomu, do której niezaprzeczalnie wraca się z przyjemnością po latach. Powieść została napisana w roku 1908, a po raz pierwszy wydana po polsku w roku 1938. Jest to jednak powieść, której treść jest ponadczasowa, nieulegająca ani rozkładowi ani upływom lat. Nadal cieszy się popularnością na całym świecie.

Wkraczamy w świat zwierząt, o ludzkich cechach, przyzwyczajeniach, nawykach, pasjach, wadach. Tak jak ludzie kłócą się o byle, co, godzą, próbują wzajemnie siebie zrozumieć, rozwiązują problemy. Śledzimy losy i przygody Ropucha, Kreta, Myszy, Borsuka, Szczura Wodnego. Pomimo tego, że czasami dochodzi między nimi do nieporozumienia, to jednak żyją w wielkiej przyjaźni i harmonii, wspierają się w razie potrzeby i spieszą z pomocą. Zwierzęta tak jak ludzie mieszkają w domach wyposażonych w potrzebne meble i sprzęty, mają dar posługiwania się ludzką mową i w pewien sposób reprezentują świat wytworny, z klasą, rzec by można angielskich dżentelmenów. Kret jest łagodnym stworzonkiem, domatorem; miły Szczur uwielbia podróżować; zarozumiały Ropuch posiada pałac i jeździ samochodem, a mądry Pan Borsuk potrafi posługiwać się bronią.

Książka doczekała się wielu ekranizacji, szkoda tylko, że nie goszczą one w telewizji. Powieść opowiada o najważniejszych i liczących się w życiu wartościach, o jakich ludzie nie powinni zapominać. Jest pełna ciepła, uroku, czaru i pewnego rodzaju magii. To świat staroświecki, ale i ponadczasowo mądry.

Warto wspomnieć dodanych do wydania o klasycznych i pełnych subtelnej gracji, ilustracjach autorstwa Kingi Paździurkiewicz. Książka przeznaczona zarówno dla młodszego jak i starszego czytelnika. Ponadpokoleniowa. Warto!

Kenneth Grahame, O czym szumią wierzby (Wind in the Willows), wydawnictwo Skrzat, wydanie 2010, oprawa twarda, tłumaczenie: Maria Godlewska, ilustracje Kinga Paździurkiewicz, Seria Klasyka z feniksem, wiek 6+, stron 246.

Gillian Bagwell, Królewska Nierządnica.

Królewska Nierządnica to bardzo wyrazista, dosadna, wyuzdana, erotycznie nasycona powieść historyczna z wątkiem romansowym. Gillian Bagwell pokusiła się o stworzenie fabularyzowanej rekonstrukcji życia najsławniejszej angielskiej ladacznicy Eleonor Gwynn żyjącej w latach 1650 – 1687, która oprócz uprawiania swoje profesji była teatralną aktorką i kochanką Karola II, króla Anglii i Szkocji. Z tego zresztą związku narodziło się dwóch synów.

Bagwell rozpoczyna opowieść od chwili wkroczenia Nell na drogę rozpusty jeszcze, jako dziewczynki i dołączenia jej do starszej siostry Rose pracującej w przybytku uciech Madame Ross. Szokuje to, że Nell traktuje owo przyjęcie do zamtuza, jako wybawienie i polepszenie swego losu. Dzięki odwiedzającym zaczyna interesować się teatrem, najpierw zostaje handlarką pomarańczami na widowni, a potem zostają powierzone jej role. Zostaje kochanką aktora Charlesa Harta, a następnie ludzi z wyższych sfer. Zainteresował się nią również książę Buckingham, który zapoznał ją z królem Karolem II i parł do tego, aby została stałą kochanką króla. Plan jednak się nie powiódł i dopiero po jakimś czasie król nawiązał romans z Nell.

Autorka starała się wiernie odtworzyć życie w siedemnastowiecznej Anglii. Z dokładnością i szczegółami ukazuje ówczesne ulice Londynu, teatr, życie codzienne prostytutek, gawiedzi, sfer wyższych. Z wielkim realizmem ukazuje funkcjonowanie ówczesnych domów publicznych oraz sferę życia seksualnego. To książka nacechowana erotyzmem i czasami wydaje się, jakby miało się przed sobą poradnik. Bagwell w sposób dosadny ukazuje, w jaki sposób Nell z prostej, wywodzącej się z ludu ladacznicy przeobraziła się w kochankę króla. Starannie też zarysowane jest tło historyczne: Anglia wyniszczona wojnami domowymi, zaraza przynosząca tysiące ofiar czy szalejące po Londynie pożary. Warto nadmienić, że Bagwell, o czym pisze w notce zamieszczonej na końcu książki, na użytek powieści wprowadziła do niej czarne charaktery, osoby fikcyjne.  Zainteresowanym polecam.

Gillian Bagwell, Królewska Nierządnica (The Darling Strumpet), wydawnictwo Bellona, maj 2012, przekład Michał Kompanowski, okładka miękka, stron 480.

STRONA AUTORKI

blog poświęcony NELL GWYNN

Madeline Hunter, Uwodzi w atłasie.

Celia Pennifold to córka londyńskiej kurtyzany Alessandry, która pilnie była przygotowywana do przejęcia dziedzictwa swojej matki. W wieku siedemnastu lat przeżywając swoje miłosne rozczarowanie uciekła jednak od matki i dzięki pomocy znalazła schronienie u Daphne. Po śmierci matki Celia postanawia rozpocząć samodzielne życie w jednym z odziedziczonych przez nią domów. Jakie było jej zdziwienie, gdy okazuje się, że zamieszkuje go tajemniczy lokator. Wkrótce Celia od swoich przyjaciółek dowiaduje się nieco więcej o Jonathanie Albrigtonie, co więcej przystojny mężczyzna ma na nią niebagatelny wpływ.  Do drzwi Celii dobija się jednak przeszłość, a będąc córką ladacznicy musiała pogodzić się z jej ubliżającym traktowaniem. Dziewczyna staje przed dokonaniem poważnego wyboru, który ma zaważyć na jej życiu.

Madeline Hunter napisała powieść, którą czyta się płynnie i która (o dziwo) wyciszyła mnie wewnętrznie. W jej pisaniu wyczuwa się jakiś spokój, emocje nakreślone są w sposób subtelny, niemającym nic wspólnego z wulgaryzmem. Jednocześnie powieść, pomimo, że nacechowana też i humorem, epatuje pewnego rodzaju smutkiem. Czytelnik jest świadomy, że życie młodej kobiety ze względu na odziedziczone piętno nie jest łatwe. Autorka w ciekawy sposób ukazała dziewiętnastowieczne konwenanse. Córka kurtyzany nie wchodzi frontowymi drzwiami odwiedzając przyjaciół, a oni nie składają jej oficjalnych wizyt. Hunter pokazuje również jak trudno było wówczas udowodnić ojcostwo, gdy zrodzonym się było z nieprawego łoża. Obok wątku społeczno – obyczajowego, romansowego wpleciony jest wątek szpiegowski. Wszystkie trzy nakładają się na siebie i wzajemnie uzupełniają.

Poza mało interesująca i dość sztuczną w wyrazie oprawą graficzną, nie mam więcej uwag, bo rzeczywiście książkę dobrze mi się czytało.

Madeline Hunter, Uwodzi w atłasie, Wydawnictwo Amber, kwiecień 2012, przeklad Agnieszka Dębska, oprawa miękka, stron 288.

Madeline Hunter jest amerykańską autorką przesyconych subtelną zmysłowością i humorem romansów historycznych z sensacyjną intrygą. Jeden z nich został uhonorowany RITA Award, inne były nominowane do tej prestiżowej nagrody.
Powieści Madeline Hunter (Tajniki uległości, Kochanek doskonały, Zachwyca w czerwieni, Prowokuje w perłach) są tłumaczone na wiele języków i trafiają na listy bestsellerów w USA.

STRONA AUTORKI

Amanda Quick, Rendez-vous.

To moje pierwsze spotkanie z Jayne Ann Krentz w wydaniu Amandy Quick. Pod tym pseudonimem wydawane są romanse historyczne, jakie powstały spod pióra tej znanej amerykańskiej Autorki. Miałam możliwość przeczytania jednej z jej powieści tego gatunku, ale nie napiszę, że jestem nią zachwycona i że należy ona do dobrych. 

Akcja rozgrywa się na początku XIX wieku, niedługo po zakończeniu wojen między Anglią a Francją. Do kraju powrócił hrabia Graystone, który, mimo, że nie rozwiązał do końca zagadki związanej ze szpiegiem noszącym pseudonim Pająk, postanowił w końcu zadbać o swoje prywatne sprawy i znaleźć sobie żonę. O jego liście odpowiednich kandydatek robi się głośno, a panie w kobiecym klubie przyjmowały odpowiednie zakłady. Wybór hrabiego niepodziewanie padł na bezmyślną i roztrzepaną w ogólnym mniemaniu młodą Augustę Ballinger, która absolutnie nie należała do kobiet pokornych i posłusznych. Augusta szczyciła się i nie omieszkiwała za każdym razem podkreślać, że należy do kobiet silnych, lubiących wyzwania i radzących sobie w życiu, wywodzących się z gałęzi rodziny mieszkającej w Northumerland. Aniołkiem, więc nie była, a mimo to spokojny jakby się można było wydawać milord Harry nie chcąc się w życiu nudzić postanowił poślubić Augustę. Jak się można domyślać, nie będzie to małżeństwo należące do spokojnych. Hrabia, co i raz będzie usiał pilnować żony, aby ta nie naraziła na szwank swojej i mężowskiej reputacji. Do tego mamy sprawę zdrajcy, porwanie, odgrywanie ról innych. 

Według mnie książka jest przeciętna i co najważniejsze Autorce nie za bardzo wychodziło ukazywanie emocji bohaterów. Augusta czasami swoim zachowaniem i wypowiadanymi słowami denerwuje. Poza tym na granicy szmiry i kiczu są opisy scen związanych z seksem. Chyba do tej pory nie spotkałam się w książce z podobnymi stosowanymi słownymi i mało subtelnymi, porównaniami. W końcu uwierzyłam, że można tak pisać. Jak dla mnie książka miałaby wyższy poziom jakby owych scen nie było. Można przeczytać, ale niekoniecznie.

Amanda Quick, Rendez-vous, wydawnictwo Amber, luty 2012, przekład Irena Przybysz, oprawa miękka, stron 288.

Amanda Quick to pseudonim Jayne Ann Krentz. Amanda Quick jest największą mistrzynią romansów z czasów regencji i epoki wiktoriańskiej. Powieści Od drugiego wejrzenia, Trzeci krąg, Trucizna doskonała, Płonąca lampa, Sekrety luster  tworzą cykl z bohaterami obdarzonymi parapsychicznymi zdolnościami, którzy należą do Towarzystwa Wiedzy Tajemnej. Są oni przodkami bohaterów współczesnych powieści Jayne Ann Krentz (Siódmy zmysł, Blask snów, Mgły tajemnic) i bohaterów romansów paranormalnych wydawanych pod nazwiskiem Jayne Castle (Po zmroku, Czarny bursztyn, Łowca miłości, Promień srebra).Kryształowe Ogrody to początek nowej wiktoriańskiej serii, pełnej tajemnic, sensacyjnych zagadek i płomiennego uczucia

strona Autorki

Za książkę dziękuję