Karolina Lanckorońska, Wspomnienia wojenne

Wspomnienia wojenne 22 IX 1939-5 IV 1945
Karolina Lanckorońska
Wydawnictwo Znak

Sięgnęłam do tej książki dopiero po paru miesiącach, od kiedy ją dostałam w prezencie. Nie rozczarowałam się. Przeczytałam ją jednym tchem. Pani Karolina Lanckorońska opisując swoje dzieje w okresie II wojny światowej pokazuje, co to znaczy służyć ojczyźnie i drugiemu człowiekowi. Jestem pod ogromnym wrażeniem jej spisanych wspomnień. Książkę polecam!

Karolina Maria Adelajda Franciszka Ksawera Małgorzata Edina Lanckorońska urodziła się w 1898 roku, zmarła w 2002 roku mając 104 lata. Jej postać jest mi bliska, bowiem z wykształcenia była również historykiem i historykiem sztuki. Swojej pasji poświeciła życie. Nigdy nie wyszła za mąż. Pochodziła z rodu arystokratycznego herbu Zadora, była córką hrabiego Karola Lanckorońskiego i jego trzeciej żony Małgorzaty von Lichnowsky.

Wspomnienia obejmują czas II wojny światowej, która zastała Lanckorońską we Lwowie. 22 września 1939 roku do Lwowa weszły wojska sowieckie. Majątek Lanckorońskich- Komarno, zostało zajęte na jakiś czas przez Niemców. Miejscowi chłopi uratowali i przywieźli Karolinie Lanckorońskiej do Lwowa w pierwszej kolejności "papiery i zeszyty naukowe... Było tam wszystko, m.in. jeden rękopis gotowy do druku, owoc ośmioletniej pracy."

Na początku Karolina Lanckorońska pozostała na liście wykładowców Uniwersytetu Lwowskiego i nowy dziekan sowiecki zlecił jej wykłady z kursu "Renesans-barok". 10 kwietnia 1940 roku została jednak zwolniona bez podania powodu. Tego samego dnia wieczorem do jej mieszkania przyszli agenci NKWD z nakazem aresztowania. Musiała się ukrywać u znajomych, m.in. u Jadwigi Horodyskiej - bliskiej koleżanki, wybitnej rzeźbiarki. 2 stycznia 1940 roku Karolina Lanckorońska wstąpiła do szeregów Związku Walki Zbrojnej (późniejsza AK). 3 maja tegoż roku, mając przy sobie sfałszowane dokumenty, dotarła do okupowanego przez Niemców Krakowa. Tam działała w podziemnej AK i legalnie - w Polskim Czerwonym Krzyżu.

12 maja 1942 roku została aresztowana na rozkaz H. Krügara - szefa gestapo w Stanisławowie. W więzieniach Stanisławowa i Lwowa Lanckorońska oczekiwała wyroku śmierci. Przebywała potem w obozie koncentracyjnym Rawensbrück, gdzie organizowała „wykłady” dla współobozowiczek. Zwolnienie nadeszło w dniu 5 kwietnia 1945 roku, dzięki staraniom Prezesa Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, szwajcarskiego profesora K. Burckhardta.

Po wojnie Karolina Lanckorońska, nie mogąc powrócić do wcielonego do Związku Sowieckiego Lwowa i nie chcąc przenieść się do zniewolonego kraju, pozostała we Włoszech na emigracji. Została pochowana na rzymskim cmentarzu Campo Verano przy bazylice San Lorenzo fuori le mura.