Paulina Szymalak-Bugajska, Magdalena Ewa Nosowska, Klan Malczewskich.

 

Książka jest wynikiem pracy muzealników w miejscu związanym z twórczością Malczewskich. Obydwie autorki pracują w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Książka została podzielona na dwie części: pierwsza dotycząca Jacka Malczewskiego napisana została przez Paulinę Szymalak-Bugajską; w drugiej - za którą odpowiedzialna jest Magdalena Noskowska - mowa jest o Rafale Malczewskim. Można więc powiedzieć, że dwa większe eseje znalazły się w jednej oprawie. Różnią się stylem, podejściem do życia i twórczości danego artysty. Czytelnik zauważy osobiste wtrącenia autorek. Pierwsza autorka pisze wstęp, w którym przybliża czytelnikowi własną drogę prowadzącą do odkrycia w sobie fascynacji malarstwem Jacka Malczewskiego. Druga z kolei zwraca się bezpośrednio do czytelnika, by wytłumaczyć mu dlaczego rozpoczęła swoją opowieść od wojennej tułaczki Rafała i Zofii.  Autorki przez zastosowane takiego zabiegu, stają się bliższe czytelnikowi.

Paulina Szymalak-Bugajska podkreśla, że celem jej było nie napisanie biografii, bo takich opracowań przecież pojawiło się wiele na polskim rynku wydawniczym, ale przede wszystkim zwrócenie uwagi na wybory i decyzje Jacka Malczewskiego, które z kolei wpłynęły na rozwój jego talentu artystycznego. Korzysta przy tym ze swojego zdobytego na przestrzeni lat doświadczenia zawodowego. W ten sposób powstała wyjątkowo subiektywna interpretacja malarstwa bohatera tego eseju. Z kolei zdaniem Magdaleny Noskowskiej najmniej poznany okres w twórczości Rafała Malczewskiego zaczął się w 1939 r.

Autorki zamykają życie i twórczość Malczewskich w obrębie ram chronologicznych. Zwracają uwagę na dom rodzinny, wychowanie, dzieciństwo, zamiłowanie do rysunków, etapy kształtowania poszczególnych talentów oraz szczęśliwe, ale i tragiczne fragmenty z życia artystów. W tym wszystkim jest miejsce na niecodzienne przyjaźnie, płytsze znajomości i przede wszystkim na twórczość. Zwrócona została uwaga na silne więzi ojcowsko-synowskie łączące Jacka i Rafała. Inny rodzaj powiązań można jednak zauważyć już w relacjach Rafała z własnym synem Krzysztofem. Opowieści są nacechowane żywymi emocjami.

Opowieści czyta się płynnie i na pewno potencjalnym odbiorcą jest laik w świecie sztuki. Przeważają w nich wątki związane z życiem artystów. Autorki nie podejmują analizy dzieł. W książce można odnaleźć fotografie archiwalne Malczewskich oraz reprodukcje dzieł. Przyjemna lektura na długie wieczory.   

 

Paulina Szymalak-Bugajska, Magdalena Ewa Nosowska, Klan Malczewskich, wydawnictwo Arkady, wydanie2022, oprawa twarda, stron 320.