Carl Chinn, Peaky Blinders. Prawdziwa historia słynnych gangów Birminghamu.

czytałam w ebook'u

Nie widziałam ani jednego odcinka serialu "Peaky Blinders", którego scenariusz jest ponoć wciągającą i interesującą opowieścią o niebezpiecznym gangu, który rządzi dzielnicą Small Health w okresie tuż po pierwszej wojnie światowej. Nie będę więc dokonywać żadnych porównań dotyczących rozbieżności czy też zgody jeśli chodzi o tło historyczne, obyczajowe i kulturowe. Tym akurat zajmuje się sam Autor książki, Carl Chinn (ur. 1956 r.), który spędził lata na badaniu historii gangów w Birmingham, peaky blinders, do których należeć miał jego pradziadek Edward Derrick, utracjusz, brutalny opryszek i złodziej. Autor od dzieciństwa słyszał opowieści o peaky blinders, a potem jako historyk zajął się tym w prowadzonej pracy badawczej. Skrupulatnie zresztą przedstawia powiązania członków swojej rodziny z gangami. 

 

To interesujący opis prawdziwych gangów z przełomu XIX i początków XX wieku, które działały w Birmingham. Według badań członkowie gangu nie ubierali się modnie, nie mieli w sobie żadnego uroku, nie znali poczucia humoru i nie cieszyli się szacunkiem klasy robotniczej z Birminghamu. Ponoć byli paskudni, brutalni i niegodni szacunku. Ich działania są niewątpliwie związane z niechlubną historią miasta i wpłynęły na postrzeganie i reputacje jego mieszkańców. Autor donosi, że peaky blinders zniknęli około 1914 roku, co zawdzięczano działaniom policji. Powstał jednak potężny Birmingham Gang pod kierunkiem Billy’ego Kimbera, który w 1921 r. stoczył krwawą wojnę z sojuszem londyńskich gangów pod dowództwem Darby’ego Sabiniego. Chodziło o kontrolę nad procederem wymuszania haraczy i kradzieży kieszonkowych na torach wyścigowych południowej Anglii. Część peaky blinders walczyło na frontach pierwszej wojny światowej, a ci, co przeżyli wrócili jako praworządni obywatele. 

 

Autor przedstawia historię gangów istniejących przed peaky blinders oraz charakteryzuje gangi irlandzkie i angielskie. Przedstawia przyczyny powstawania gangów, wpływ biedy, etniczne niesnaski, osobowość, oszukiwanie władzy, budowę osobliwej moralności, poczucie lojalności ulicznej zaczynającej się od małych dzieci, poprzez nastoletnich chłopców, aż po zawieranie sąsiedzkich związków małżeńskich. Rodziły się w ten sposób wojny między rywalizującymi ze sobą ulicami. W to wszystko zaczęły powoli wchodzić gry hazardowe (np. pitch-and-toss), zakłady bukmacherskie, brak przestrzegania przepisów związanych ze sprzedażą alkoholu, kradzieże kieszonkowców, wulgarny język, uliczne chuligaństwo. Powoli problem gangów zaczął eskalować i rozprzestrzeniać się na całe robotnicze Birmingham. Permanentnie dochodziło do starć z policją. Carl Chinn podaje liczne przykłady tych inicjatyw oraz sposoby ingerencji policji.

Autor wyjaśnia nazwę peaky blinders, która odnosiła się do wszystkich miejscowych opryszków, a weszła do powszechnego obiegu najpóźniej w 1890 roku. Nie ma jednak dowodów, że prawdziwe gangi wszywały w daszki swoich czapek nożyki do golenia, aby je wykorzystać jako broń. Prawdziwi peaky bleanders byli agresywni i brutalni, a za broń służyły im paski ze sprzączkami, kamienie, noże, pałki i buty. Chinn rozprawia się więc z mitami powstałymi wokół peaky blinders, które dotyczą nawet ubioru. Dostrzega też obecność i rolę kobiety oraz sposób jej traktowania w tym środowisku. Przedstawia dostępne ówczesne rozrywki (np. kluby bokserskie) i gotowość pomagania policji przez zwykłych mieszkańców pragnących stabilizacji, bezpieczeństwa i spokojnego życia.

Chinn w konstrukcji treści książki opiera się na policyjnych archiwach, artykułach z ówczesnych gazet i zeznaniach osób mieszkających wówczas w dzielnicach. Odtwarza obraz prawdziwej klasy robotniczej w Birmingham i jej przestępców. Charakteryzuje brutalność i bezwzględność gangów i sposoby działalności policji. Książka przedstawia prawdziwe zbrodnie i walkę o władzę i wpływy. Autor przytacza fakty i liczne statystyki. To oczywiście nie jest powieść, ani serialowa historia z happy endem, ale realne odtworzenie faktów. Trzeba wiedzieć, że fascynujący filmowy świat, zupełnie może nie mieć nic wspólnego z rzeczywistością.

Carl Chinn, Peaky Blinders. Prawdziwa historia słynnych gangów Birminghamu, wydawnictwo Zysk i S-ka, wydanie 2020, tytuł oryg.: Peaky Blinders: The Real Story, tłumaczenie: Tomasz Bieroń, stron 330.