Mary Beth Keane, Gorączka.

Mary Beth Keane napisała spektakularną, odważną i intrygującą powieść o kobiecie, która była pierwszą osobą zdrową zidentyfikowaną w Ameryce jako nosiciel duru brzusznego. Nazywana była „Tyfusową Mary”.

Mary Mallon (1869-1938) wyemigrowała z Irlandii w 1884 r. mając zaledwie piętnaście lat. Była uparta, odważna i marzyła o tym, aby wspiąć się po szczeblach drabiny społecznej. Pracowała jako praczka, ale lubiła gotować i gdy w jednym z domów zachorował kucharz, podjęła się tego wyzwania. Z biegiem lat Mary zyskała umiejętności i reputacje dobrego kucharza, ale tym samym osoby, dla których przygotowywała jedzenie zaczęły chorować. Niektóre z nich zmarły. Kobieta była chętnie przyjmowana do pracy przez bogate rodziny nowojorskie. Tyle, że niewiadomo czemu każdorazowo w takim domu zaczęła panować tyfusowa gorączka. Inżynier sanitarny, dr George Soper, który został zatrudniony przez jedną z takich rodzin jako konsultant, w końcu zauważył panującą regułę i  zaskakujące podobieństwa. Ustalił między innymi, że specjalnością Mary były lody brzoskwiniowe. Deser stanowił dogodne miejsce do rozmnażania się pałeczek duru. Był zdania, że Mary jako osoba zdrowa, sama była nosicielem choroby. Soper ukończył Columbia's School of Mines i został przeszkolony jako inżynier w poszukiwaniu źródeł skażenia środowiska. Powieść przedstawia go jako nemezis Mary, anioła zemsty, którego nieustannie kobieta stara się unikać, a wysuwanym oskarżeniom zaprzeczać.

 

Kobieta zostaje zatrzymana i decyzją Departamentu Zdrowia przymusowo izolowana na Wyspie North Brother na East River. Trzymano ją rzeczywiście w odosobnieniu od 1907 do 1910 roku, a następnie zwolniono pod warunkiem, że nigdy nie będzie pracowała jako kucharka. Mary nie pogodziła się z taką decyzją. Gdy w 1915 roku odkryto, że nadal gotuje pod zmienionym nazwiskiem, ponownie ją aresztowano. Była potem izolowana do swojej śmierci w 1938 roku.

Mary Beth Keane koncentruje się na życiu Mary Mallon. Czytelnik towarzyszy jej w pracy jako kucharki w różnych rodzinach i obserwuje kolejne przypadki choroby i jest świadkiem śmierci. Kobieta zmaga się jednak z poczuciem winy z powodu wpływu, jaki posiada na innych ludzi. Z drugiej strony nie chcąc stracić wolności, walczy o swoja pozycję. Obserwujemy jej pierwszą kwarantannę, jej kolejne zwolnienie, a później powrót do izolacji. 

Autorka wprowadza do fabuły przyjaciela Mary, Alfreda, niemieckiego imigranta i alkoholika oraz kilku przyjaciół i ludzi, z którymi pracowała i mieszkała. Plastycznie też opisuje Nowy Jork przełomu XIX i XX wieku: ulice, życie niższych warstw społecznych w niezbyt higienicznych i sanitarnych warunkach, trudności klasy robotniczej, ograniczenia finansowe, brak związków zawodowych, sytuację imigrantów, porusza kwestie praw obywatelskich, sprawy związane z rozwojem epidemiologii, realnej opieki zdrowotnej.

Gorączka to powieść oparta na faktach, ale to również przypuszczenia i fikcja literacka. Niemniej porusza kwestie etyczne i moralne dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa publicznego. To prowokująca opowieść o enigmatycznej postaci historycznej, która jest interesującą lekturą. Autorka stworzyła intrygującą powieść, która powinna przemawiać do szerszego grona odbiorców. 

Mary Beth Keane, Gorączka, Wydawnictwo Literackie, wydanie 2018, tytul oryg.: Fever, tłumaczenie: Jędrzej Polak, okładka miękka ze skrzydełkami, stron 438.