Eryk Ostrowski, Tajemnice Wichrowych Wzgórz.

Tajemnice Wichrowych Wzgórz to kolejna książka Eryka Ostrowskiego, która dotyczy rodzeństwa Brontë. Tym razem autor szerzej opisał powiązania rodzinne i literackie Branwella i Charlotte. Przede wszystkim wydaje się, że to jest biografia Branwella i pokazanie, że nie był on człowiekiem pozbawionym talentu. To również książka, która przybliża polskiemu czytelnikowi twórczość brata sióstr Brontë, która nie jest właściwie znana.

Autor zaznacza, że w stosunku do Patricka Branwella Brontë zastosowano damnatio memoriae czyli wyrok zapomnienia, potępienie pamięci. Decyzję miała podjąć najstarsza z sióstr Charlotte. Po Branwellu pozostał wizerunek człowieka zdemoralizowanego, alkoholika, narkomana, którego postepowanie budziło pogardę i litość. Branwell korzystał z życia, ale jednocześnie był człowiekiem wrażliwym, poetą, prozaikiem, tłumaczem. Warto pamiętać, że brat sióstr Brontë był znakomitym portrecistą. Na zachowanym obrazie z siostrami po wizerunku Branwella pozostała jedynie smuga cienia. Gdy w 1853 roku Charlotte pokazała Elizabeth Gaskell obraz, brata już na nim nie było. Eryk Ostrowski zauważa, że w całej historii literatury nie ma osoby tak przegranej jak Branwell. Nie zniszczył swoich dzieł, nie zostały spalone, ani zakazane. Został jednak zapomniany, a  plotki potarzane przez kolejnych biografów, ugruntowywały wyobrażenie wizerunku Branwella na lata. Dopiero po latach jego twórczość doczekała się nielicznych wydań i opracowań. 

Eryk Ostrowski dokonuje szczegółowej analizy życia i twórczości Patricka Branwella Brontë oraz jego stosunków z siostrami. Wskazuje na wątpliwości związane z przypisaniem autorstwa Wichrowych Wzgórz. Przedstawia elementy związane z powstaniem legendy wokół pseudonimu Ellis Bell oraz z hipotezą, że Wichrowe Wzgórza stworzył Branwell, a Emily pomogła mu je ukończyć czy z inną tezą wykluczającą w ogóle Emily z pracy nad powieścią. Autor przedstawia tezy postawione przez poszczególnych biografów i wskazuje na logiczne argumenty (między innymi Francis Leyland, Alice Law). Przedstawia tezy uzasadniające niemożliwość napisania powieści przez Branwella przyjmowane przez niektórych badaczy. Aby głębiej poznać osobowość Branwella autor dokonuje dokładnej charakterystyki dzieciństwa rodzeństwa Brontë. Prezentuje zainteresowania i wspólne pasje. Zauważa, że przez wiele lat Branwell i Charlotte dopełniali się pod względem pracy literackiej i wzajemnie się inspirowali. Poznać można ich duchowe kryzysy, rodzinne dramaty, zagubienie u progu dorosłości, uciekanie w wizje. Autor książki charakteryzuje przyjmowane przez biografów etapy „upadku” Branwella i jego podejmowane zajęcia. 

W książce znaleźć można odniesienia do utworów Branwella, ale także analizę jego malarstwa, które spotkało ten sam los, co jego pracę literacką. Malował pejzaże, portrety, obrazy nawiązujące do wątków biblijnych. Gdy w 1839 roku zarzucił ostatecznie malarstwo sztalugowe i skupił na twórczości literackiej, nie zaprzestał szkicować. Eryk Ostrowski rozprawia się również z mitami dotyczącymi Branwella i jego życia osobistego. Analizuje poszlaki i tropy mówiące o tym, że Branwell został ojcem czy wzajemną sympatię jego i Mary Taylor. Wskazuje na przełomowy rok 1842. Pokazuje, co działo się z Branwellem w czasie jego pobytu w Thorp Green i czy rzeczywiście miał romans z mężatką. Opisuje również historię miłości Charlotte do nauczyciela. Przedstawia moment odgradzania się Charlotte od Branwella i wskazuje na elementy, które wpłynęły na poróżnienie się brata z siostrą.

Tajemnice wichrowych wzgórz, to książka w której odnaleźć można nigdy nie publikowane w Polsce fragmenty poezji, prozy i listów w przekładzie Doroty Tukaj. Pozycja przywraca czytelnikowi prawdziwe miejsce Branwella wśród artystycznego rodzeństwa. Eryk Ostrowski wskazuje, że Branwella osądza się nie przez pozostawiony dorobek literacki i malarski, a przez zachowane i przekazywane plotki, które rozpoczęła utwierdzać Elizabeth Gaskell. Emocjonujące są fragmenty dotyczące rozstrzygnięcia kwestii autorstwa Wichrowych Wzgórz. W książce zawarto indeks ilustracji i osób oraz bibliografię. Dodano też strony z reprodukcjami obrazów Patricka Branwella Brontë. Książka na pewno skłoni do dyskusji i zrewidowania poglądów na temat rodzeństwa Brontë i samego Branwella. Jak najbardziej warto przeczytać, a potem też podczytywać.

 

Eryk Ostrowski, Tajemnice Wichrowych Wzgórz, Dom Wydawniczy PWN, wydanie 2017, przekłady: Dorota Tukaj, okładka miękka ze skrzydłkami, stron 790 + il.