Bożena Fabiani, Antyk w malarstwie. XV - XXI wiek.

Antyk w malarstwie XV – XXI wiek to nowa książka autorstwa Barbary Fabiani, która ukazała się nakładem wydawnictwa PWN. W odróżnieniu od wcześniejszych książek poruszających kwestie życia i twórczości poszczególnych malarzy, tym razem autorka skupiła się nad jednym tematem. Zajęła się analizą tradycji mitologicznej w sztuce nowożytnej, głównie w malarstwie i rzeźbie. 

Jak przyznaje we wstępie celem książki jest też przypomnienie mitów Greków i Rzymian, które stały się treścią obrazów. Nie dokonuje jednak głębszej analizy recepcji antyku na przestrzeni wieków, bowiem temat jest zbyt rozległy. Pokazuje jednak, w jaki sposób i dlaczego następował wzrost antykiem. Przykładowo w 1711 roku w miejscowości Resina koło Neapolu dokonano odkrycia rzymskich posagów, a w 1738 roku natrafiono na Herkulanum, a potem na Pompeje, miasto ukryte pod popiołem wulkanicznym. Tak narodził się neoklasycyzm, a moda na antyk ogarnęła wszelkie dziedziny życia. W sztuce nastąpił powrót do symetrii, linii prostej, idealizowanego piękna, elegancji. W malarstwie klasycystycznym znikły salonowe i sielskie scenki, a pojawiły się inspiracje zaczerpnięte z historii starożytnej. To jednak mitologia stanowiła najbogatsze źródło tematów, które malarze i rzeźbiarze uznali za inspirujące i pobudzające do działania. 

Bożena Fabiani porusza w książce kwestie egzystowania w sztuce tradycyjnych motywów dekoracyjnych. Motyw akantu utracił swoje miejsce w sztuce dopiero w XIX wieku.  Analizuje tematy poruszane w pracach przez malarzy i rzeźbiarzy. Każdorazowo przywołuje mity, a potem pokazuje ich odzwierciedlenie w sztuce. Są to między innymi: mitologiczne stworzenie świata, losy poszczególnych bóstw (np. Apollo i Dafne, Narcyz i Echo, Zeus i Danae, Diana/Artemida i Akteon, Niobe, Afrodyta/Wenus i Hefajstos, Pigmalion i Galatea, Demeter/Ceres i Persefona … zob. spis treści). Na koniec w książce autorka dodała teksty dotyczące Palazzo Farnese, prac Igora Mitoraja oraz aneksy: pierwszy będący przewodnikiem po Pompejach oraz drugi dotyczący Capri.   

To wspaniale wydana książka, w której reprodukcje obrazów i fotografii znalazły się w tekście, a nie na dodatkowej wkładce, jak to bywało często w przypadku książek Pani Fabiani. Nie muszę dodawać, że książkę czyta się wspaniale. Opowieści Bożeny Fabiani są plastyczne i fascynujące. Jak najbardziej zachęcam do przeczytania, podczytywania, podziwiania i medytowania.  

Bożena Fabiani, Antyk w malarstwie. XV - XXI wiek, Dom Wydawniczy PWN, wydanie 2017, okładka miękka ze skrzydełkami, stron 333.