Maria Szypowska, Konopnicka jakiej nie znamy.

Do postaci Marii Konopnickiej żywię niebywały sentyment. To wszystko przez to, że kilka lat przepracowałam w szkole jej imienia i co więcej, uczestniczyłam w przygotowaniach jak i samej uroczystości nadania tegoż imienia. Była izba pamięci, specjalnie zamówione olejne portrety, msza święta, parada przez całe miasto i kilkugodzinne stanie przed szkołą w upale… Mam tylko z tego wszystkiego jedno zdjęcie, ale cała otoczka pozostanie w mojej pamięci. Tym niemniej od tamtego roku, Maria Konopnicka stała mi się bliższa i z zainteresowaniem czytam to, co pojawi się o niej w formie wydawniczej. Nota bene w moim mieście jest też park jej imienia, a nawet w nim pomnik. W Ciechanowie w 1903 roku zamieszkał syn poetki, Jan Konopnicki, który wydzierżawił od Krasińskich młyn na rzece Łydyni i zamieszkał w „domu przy młynie”. Konopnicka bywała więc u niego, znała również ostatniego ordynata opinogórskiego hrabiego Adama Krasińskiego, wnuka Zygmunta Krasińskiego oraz Aleksandra Świętochowskiego, który osiedlił się w Gołotczyźnie.

Nakładem wydawnictwa Zysk i S-ka została wznowiona w dobrej oprawie graficznej książka Marii Szypowskiej Konopnicka jakiej nie znamy. To biografia mająca układ chronologiczny, napisana bez zbędnego patosu i heroizowania twórczości poetki. Czytelnik ma jednak wrażenie, że autorka książki z premedytacją nie dopowiada wszystkiego i omija niektóre niewygodne fakty z życia Konopnickiej. Oczywiście wiele dowiedzieć się można na temat jej życia prywatnego, sposobie wychowania dzieci, relacjach z mężem i znajomymi z listy towarzysko –literackiej, którzy pojawili się w jej życiu czy miejscach zamieszkania. Przyjaźń z Elizą Pawłowską (potem Orzeszkową), którą poznaje na pensji jest długotrwała. Autorka książki przytacza zresztą dość szeroko fragmenty korespondencji, jaką prowadziła Konopnicka. Szypowska wiele miejsca poświęca twórczości Konopnickiej i recenzjom, jakie ukazywały się w prasie zarówno pochlebne jak i mniej przychylne. Ataki na Konopnicką nie były obce wówczas prasie. 

Konopnicka miała bogate życie literackie, acz jej prywatne nie należało do szczęśliwych. Jako młoda dziewczyna poślubiła znacznie starszego Jarosława Konopnickiego, a potem na świat zaczęły przychodzić dzieci. W okresie około dziesięciu lat małżeństwa, Maria urodziła ich ośmioro, ale dwoje zmarło w niemowlęctwie. Jarosław nie rozumiał żony i jej zainteresowań literackich, a Maria czuła się ciągle osaczana i ograniczana przez męża, a przede wszystkim nie chciała się zajmować tylko domem i dziećmi. Postawiła na własny rozwój i zdecydowała się z mężem rozstać. 

Potem w roku 1889 Konopnicka poznała młodą malarkę Marię Dulębiankę, która stała się jej towarzyszką w wędrówce życia przez kolejne dwadzieścia lat. Tak to określa Szypowska. Oczywiście nie ma mowy, aby związek dwóch Marii nazwany był otwarcie, tym, czym był w rzeczywistości. Szypowska omija nieco również wcześniejsze romanse Konopnickiej czy kłopoty, jakie Konopnicka miała z dziećmi. Tworzy za to wizerunek poetki, dla której najważniejszy był lud (pamiętajmy, że po raz pierwszy książka została wydana w roku 1963), kobiety wyzwolonej, dbającej o swój rozwój intelektualny, emancypantki, choć nie aktywistki. Wydaje się jednak mimo wszystko, że Szypowska próbowała - jak na te lata, co książka powstała - odmitologizować nieco postać pisarki. Warto wspomnieć, że tekst oczywiście pisany jest nie na miarę naszych czasów, ale można się przyzwyczaić podczas czytania. 

W książce znaleźć można spis bibliograficzny, indeks osób, archiwalne fotografie oraz noty autorki do pierwszego i drugiego wydania.

 


Maria Szypowska, Konopnicka jakiej nie znamy, wydawnictwo Zysk i Ska, wydanie 2014, oprawa twarda z obwolutą, stron 540.