Edith Wharton, Stara panna.

Stara panna Edith Wharton (1862-1937) napisana w roku 1924 traktowana jest raczej, jako opowiadanie. Szkoda jednak, że Autorka nie pokusiła się o rozwinięcie powziętych w niej wątków, być może fabuła byłaby wtedy o wiele ciekawsza i bardziej z podtekstem szukania psychologicznych stron osobowości zarysowanych postaci.  Co prawda mylą się jednak ci, którzy uważają, że jest to książka nudna do szpiku kości, przegadana i przewidywalna. Jak zawsze jest jednak drugie dno. Doszukać się w tym możemy analizy zjawisk poświęcenia w imię sprawy, wyrzeczenia oraz życia w zamkniętych klasowych elitach według przyjętych konwenansów. 

Akcja Starej panny rozgrywa się w Stanach Zjednoczonych, w Nowym Jorku, osadzona została w klimacie XIX wieku i rozgrywa się na przestrzeni kilkunastu lat. Elitę tutejszego społeczeństwa stanowi zamknięte grono rodzin arystokratycznych, w obrębie, których zawierane są małżeństwa i które żyje według określonych zasad. Kobieta w chwili ślubu ma być czysta, cnotliwa i niewinna oraz zdrowa. Mężczyźnie oczywiście wolno jak najbardziej wyhasać się za kawalerskich czasów i ponosić być może konsekwencje swoich szaleństw. Za kilka dni ma się odbyć ślub Charlotty Lovell z jednym z Ralstonów. Przyszła panna młoda niespodziewanie składa wizytę swojej kuzynce Delii Ralston. Powierza jej swoją skrywaną tajemnicę, która zaważy na przyszłości obydwu kobiet. Jak można się domyślić w konsekwencji tej wizyty Charlotta nie wyjdzie za mąż, mimo, że bardzo tego pragnie i chce żyć jak wszystkie. Musi jednak ponieść konsekwencje dawnych decyzji w imię namiętności. Poświęca się dla córki Tiny, którą w ówczesnym świecie konwenansów nie może sama wychowywać.

Tyle bólu, niezawinionego cierpienia i zazdrości w tej książce. Mowa też jest o hipokryzji. Przykładowo Delia, która na początku nieco się buntowała i wprowadzała swoje zasady do domowego ogniska, z biegiem lat zaczęła żyć według starych reguł rodziny Ralstonów. 

Stara panna choć jest książką krótką, pozostawiająca niedosyt, to jednak jest pełna emocji. Warto przeczytać.

Edith Wharton, Stara panna, wydawnictwo Książka i Wiedza, wydanie 1978, seria: Koliber, okładka miękka, stron 120.