Tove Jansson, Uczciwa oszustka.

W książce przeznaczonej dla czytelników dorosłych Tove Jansson porusza problem oszukiwania i manipulowania w kontaktach międzyludzkich. Do tego sprytnie kreuje tajemniczą atmosferę podszytą lękiem, niewyjaśnionym do końca strachem, bezradnością i brakiem zaufania.

Akcja powieści dzieje się zimą i wczesną wiosną gdzieś w małej, skandynawskiej wiosce Västerby w wyobraźni Jansson położonej nad skutą lodem zatoką, odciętej od świata wskutek paromiesięcznych opadów śniegu. Sklep pełni funkcję również poczty i wszyscy się tu znają, a plotki roznoszą się lotem błyskawicy. Głównym jednak miejscem z czasem staje się dom Anny Aemelin, mieszkającej samotnie ilustratorki popularnych książek dla dzieci. To nią interesuje się małomówna Katri Kling, młoda kobieta z bezimiennym psem, mieszkająca nad sklepem w wiosce z młodszym o dziesięć lat bratem Matsem. Mimo, że przez miejscowych Katri traktowana jest, jako dziwaczka i intrygantka, to powszechnie uważana jest za osobę uczciwą, nieustępliwą, mówiącą prawdę i to do niej sąsiedzi udają się po radę. Dziewczyna potrafi, bowiem trafnie ocenić postępowanie ludzi i w dodatku doskonale zna się na rachowaniu. Katri ma jednak własne plany. Porzuca pracę u sklepikarza i zaczyna interesować się osobą Anny Aemelin. Skrupulatnie planuje jak uzyskać jej zaufanie i dąży do ich realizacji drogą manipulacji.

Tove Jansson znakomicie pokazuje dziwną relację między Katri a Anną i to jak jedna kobieta skutecznie i krok po kroku potrafi zdobyć pewien rodzaj władzy i mieć wpływ na życie drugiej. W relacji tej rolę dominującą odgrywa destrukcja. Czytelnika może jednak irytować zachowanie zarówno Katri jak i Anny. To chłodna i powściągliwa opowieść, napisana prostym językiem, oszczędna w dialogach i opisach, w której dominuje przedstawienie scenek, bez głębszego wnikania w zarysowanie cech postaci i bez jednoznacznego zakończenia. Niezbyt może się takie potraktowanie historii podobać niektórym czytelnikom. Mnie jednak ów minimalizm i stworzony przez Tove Jansson klimat powieści, przypadł do gustu.

Tove Jansson, Uczciwa oszustka, wydawnictwo Nasza Księgarnia, Warszawa 2013, przełożyła Halina Thylwe, okładka twarda, stron 240.