Magdalena Jastrzębska, Dama w jedwabnej sukni. Opowieść O Księżniczce Helenie Sanguszkównie.

Jestem oczarowana książką Magdaleny Jastrzębskiej, choć czuję wielki niedosyt, bo chociaż było wspaniale i subtelnie, to niestety jak dla mnie za krótko. To opowieść o księżniczce Helenie Sanguszkównie (1836 -1891), która, mimo, że urodziła się w XIX wieku to żyła trzymając się swoich własnych zasad wyprzedzających epokę. Obdarzona nietuzinkową urodą, inteligencją i wieloma talentami, wykształcona, uwielbiająca podróże, malowana między innymi przez Matejkę i Winterhaltera, mająca wielu wielbicieli i adoratorów starających się o jej rękę, nigdy nie wyszła za mąż. Los sprawił, że pokochała męża swojej rodzonej siostry Jadwigi, Adama Sapiehę. Skandaliczny gorący romans odbił się echem nie tylko w rodzinie, ale również w świecie towarzyskim. Znakomita wydaje mi się postawa siostry Heleny, cichej i pogodzonej z losem Jadwigi, która bezgranicznie kochała siostrę i nigdy od niej się nie odwróciła, a nawet uznała za swoje jedno jej dziecko. Helena uważna jest również za przyrodnią siostrę Heleny Modrzejewskiej.

W takie i inne opowieści zaopatrzona jest książka Magdaleny Jastrzębskiej. Biografia oparta jest na licznych cytowanych zresztą listach, pamiętnikach, dokumentach oraz fotografiach, obrazach, do których Autorka dotarła. Pełen spis źródeł i opracowań ku mojej uciesze dodany jest na końcu książki. Obok tego znaleźć można spis zawartych ilustracji i indeks osób, a w treści liczne odwołania do przypisów. Czytelnik śledzi losy Heleny Sanguszkówny odwiedzając wraz z nią Petersburg, Paryż, Kraków, Sławuty na Wołyniu, Gumniska pod Tarnowem. Mamy możliwość podejrzenia ówczesnego życia sfer wyższych uczestnicząc w balach, kuligach, ślubach, pojawiając się na paryskich salonach, w teatrach, pałacach, kurortach leczniczych.

Autorka ma pewnego rodzaju dar przenoszenia czytelnika w czasie. Przynajmniej ja to tak odczułam, ale chyba nie będę obiektywna, bowiem XIX wiek należy do moich ulubionych w historii. Wszystko osnute jest jakby ulotną mgiełką i opowiedziane z delikatnością i subtelnością.  Odczuwa się jednocześnie moc pracy – studiowanie źródeł - jaki Autorka włożyła w to, aby powstała książka. Strona ikonograficzna również może satysfakcjonować czytelnika.  Wspaniała lektura, a jedyny mankament, że niewielka objętościowo.

Magdalena Jastrzębska, Dama w jedwabnej sukni. Opowieść O Księżniczce Helenie Sanguszkównie, wydawnictwo LTW, Łomianki 2012, oprawa twarda, stron 168.

* zdjęcia własne