Jakub Moryson, Książę Olgierd Czartoryski (1888-1977). Życie i działalność społeczno-polityczna.

Przynależność do rodziny Czartoryskich zobowiązuje, aby działać na arenie społecznej i politycznej. Jednym z ważnych działaczy tego rodu w tych sferach życia, choć osobą mało znaną w polskiej historiografii, był książę Olgierd, który poślubił arcyksiężniczkę Mechtyldę Habsburg z Żywca. Koligacje rodzinne sprawiły, że książę w okresie I wojny światowej uczestniczył w najważniejszych politycznych rozgrywkach dotyczących odrodzonej Polski. Po zakończeniu tejże wojny wycofał się z życia politycznego na rzecz działalności społecznej. Po II wojnie światowej opuszcza Polskę na zawsze i działał na rzecz Polonii w Brazylii.

Książę Olgierd i Mechtylda, ok.1912

Jest to pierwsza książka, która tak szeroko przybliża czytelnikom postać księcia Olgierda Czartoryskiego. Układ pracy jest chronologiczny i podzielony został na pięć rozdziałów. W rozdziale pierwszym Autor przedstawia dzieje rodu Czartoryskich, a czytelnik może poznać jego pochodzenie, herb, gałęzie rodu, tytulaturę. W kolejnej części Autor opisuje dzieciństwo i młodość księcia Olgierda oraz najbliższą ego rodzinę. Kolejny rozdział obejmuje okres pierwszej wojny światowej i powstania wielkopolskiego oraz działalność społeczno – polityczna księcia Olgierda. Rozdział czwarty poświęcony jest omówieniom majątku księcia, charakterystyki jego posiadłości, działalności w ramach zakonu maltańskiego i Resursy Obywatelskiej (Klub Resursa powstał w Poznaniu w połowie lat 70. XIX wieku. Miał on być zrzeszeniem o charakterze towarzyskim grupującym przedstawicieli ziemiaństwa Wielkiego Księstwa Poznańskiego)[1] oraz przynależności do wielu organizacji jak Polskiego Związku Łowieckiego czy Towarzystwa Polsko - Węgierskiego. Przedstawia także sytuację rodziny księcia na krótko przed wybuchem II wojny światowej. Ostatni rozdział poświęcony jest działalności księcia od momentu wyemigrowania z Polski do Brazylii w 1940 roku aż do jego śmierci w 1977 roku.

zdjęcie ślubne

W biografii można odnaleźć ciekawe opisy życia towarzyskiego, architektury pałaców, willi i dworów należących do Czartoryskich, panującą tam atmosferę, opisy przyjęć weselnych, rautów, balów, orszaków ślubnych. Autor z detalami opisuje ślub księcia Olgierda z arcyksiężniczką Mechtyldą zawarty na początku 1913 roku. Czytelnik dowiaduje się o wyglądzie sukni ślubnej (Panna młoda miała białą suknię z trenem, przetykaną srebrem i welon z cennych koronkowych aplikacji.) czy stroju, w jakim wystąpił pan młody (Pan młody w bogatym stroju polskim, kontuszu wiśniowym i białej delii.)[2] oraz o zaproszonych gościach. Przedstawia również w tabelce stany majątkowe w poszczególnych latach księcia Olgierda, który odziedziczył posiadłości w wieku zaledwie 24 lat. Czytelnik dowiaduje się również o życiu towarzyskim organizowanym przez matkę księcia, księżną Marię Czartoryską, która w okresie dwudziestolecia międzywojennego organizowała przyjęcia głownie w niedzielę, a podczas balów i przyjęć zaznaczała swoje poglądy polityczne.

Autor wykorzystał w pracy szereg źródeł z archiwów państwowych, prasę, pamiętniki i wspomnienia pisane przez osoby znające księcia oraz pisane przez niego samego. W pozycji znaleźć można rozbudowane przypisy. Do książki dołączono aneks z rodowodem książąt Czartoryskich, indeks osób, wykaz skrótów, bibliografię oraz czarno - białe fotografie.

Osoba księcia Olgierda Czartoryskiego niewątpliwie jest ciekawa, a książka niewątpliwie posiada wartość historyczną. Momentami jednak do podawanych suchych biograficznych faktów lub cytowanych fragmentów ze źródeł brakowało mi komentarza Autora. Książka na pewno spodoba się tym, którzy zainteresowani są historią Wielkopolski.

---

[1] Tamże, s. 171.

[2] Tamże, s. 82.

  

Jakub Moryson, Książę Olgierd Czartoryski (1888-1977). Życie i działalność społeczno-polityczna, wydawnictwo Universitas, wydanie 2012, okładka miękka ze skrzydełkami, stron 300.

Jakub Moryson, historyk, absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Nauczyciel w Zespole Szkół Zawodowych im. Stefana Bobrowskiego w Rawiczu. Członek zarządu Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Jutrosińskiej. Jego artykuły ukazywały się w "Przeglądzie Wielkopolskim", "Gazecie Wyborczej" w dodatku poznańskim, w "Wiadomościach Jutrosińskich".