Dariusz Galewski, Jezuici wobec tradycji średniowiecznej. Barokizacje kościołów w Kłodzku, Świdnicy, Jeleniej Górze i Żaganiu.

Książka dotyczy działalności artystycznej zakonu jezuitów na Śląsku i obejmuje badaniami Kłodzko, Świdnicę, Jelenią Górę i Żagań.  Jest to również próba ukazania zmian dokonanych w kościołach śląskich na tle sztuki środkowoeuropejskiej oraz w ramach istniejącej wówczas sytuacji politycznej i religijnej. Dariusz Galewski wyraźnie określa ramy czasowe zamykające się w okresie pomiędzy zakończeniem wojny trzydziestoletniej (1648) a rozpoczęciem wojen śląskich (1740).

Autor wybrał świątynie w wyżej wymienionych miejscowościach, ponieważ zachowane zostały gotyckie kościoły, które zaadoptowano do nowych potrzeb wynikających z działalności Towarzystwa Jezusowego. Termin barokizacja jak sam Autor podkreśla użyty jest w pozycji w odniesieniu do wystroju i wyposażenia wnętrz średniowiecznych świątyń, które powstało w okresie od polowy XVII do połowy XVIII wieku. Chodzi tu przede wszystkim o dekorację malarską i rzeźbiarską ścian i sklepień, ołtarze, ambony, konfesjonały, wolno stojące figury i organy. Termin ten dotyczy również zmian architektonicznych w sensie przebudowy na przykład ścian, sklepień, wnętrza czy też pojawieniu się przybudówek połączonych z główną bryłą na przykład w postaci wież, krucht, kaplic. Autor interesuje się zleceniodawcami, fundatorami, twórcami pracującymi dla jezuitów, relacjami między zakonnikami a protestantami, ekonomicznymi podstawami dokonanych zmian.   Dokonuje także analizy wybranych przykładów barokizacji na Śląsku np. kościołów w Lubiążu, w Henrykowie, w Trzebnicy, w Bobolicach, we Wrocławiu. Przedstawia również kościoły jezuickie znajdujące się na terenie Europy.

Dariusz Galewski swoje wnikliwe badania opiera na licznych źródłach znajdujących się w archiwum w Rzymie oraz na archiwaliach kłodzkich znajdujących się w Krakowie, a także na obfitej literaturze docierając nawet do nieopublikowanych materiałów ikonograficznych. Do tekstu głównego obejmującego 210 stron, dodany jest Katalog dotyczący czterech kościołów w tytułowych miejscowościach (chodzi m.in. o dokładne acz krótkie opisy wnętrz), bogata bibliografia, notka w języku niemieckim spis planów i ilustracji indeks topograficzno-rzeczowy, indeks nazwisk oraz ilustracje. W pozycji znajdują się również przypisy. Warto nadmienić, że na stronach wydawnictwa jest również suplement z planami kościołów, które nie znalazły się niestety w książce. Jest to, więc książka naukowa, ale pisana znakomitym językiem, w dodatku z bardzo dobrym układem treści, co powoduje, że czyta się ją płynnie. Osobiście mi przeszkadzało ciągle przewracanie kartek na koniec książki, gdzie znajdują się fotografie, które moim zdaniem powinny być umieszczone w treści. Praca jest bardzo dokładna, szczegółowa, wnikliwa i moim zdaniem zasługuje na uwagę. Jak przeczytać można na okładce, jest to pierwsza próba określenia stosunku jezuitów do sztuki średniowiecznej na obszarze Śląska. Polecam szczególnie tym, którzy interesują się sztuką.

Dariusz Galewski, Jezuici wobec tradycji średniowiecznej. Barokizacje kościołów w Kłodzku, Świdnicy, Jeleniej Górze i Żaganiu, wydawnictwo Universitas, Kraków 2012, seria: Ars Vetus Et Nova, tom XXXVI, redaktor serii: Wojciech Bałus, oprawa twarda, stron 360.