Eugeniusz Duraczyński, Sprawy polskie minionego wieku, Szkice.

Wydawnictwo Universitas
Rok wydania: 2011
ISBN: 97883-242-1318-4
Liczba stron: 526
Format: A5
Okładka: miękka ze skrzydełkami

Na książkę złożył się wybór rozpraw i esejów Eugeniusza Duraczyńskiego, które poświęcone zostały dziejom Polski w XX wieku. Czytelnik odnajdzie tu szkice obejmujące swym zakresem tematy obejmujące odzyskanie niepodległości, pierwszą wojnę światową, II wojnę światową, aż po problemy lat 1980 - 1981. Poruszają one wiec problemy zniewolenia, niezawisłości, całkowitej zależności od innego państwa i ograniczonej suwerenności.  

Autor szkiców dokonuje własnego podziału dwudziestowiecznych dziejów Polski poprzez następujące fazy: 1901 - 1918, kiedy nie ma państwa polskiego; 1918 - 1923, kiedy dokonuje się proces formowania się granic nowej państwowości; 1923 – 1939, kiedy mamy wzmożenie się konfliktów wewnętrznych; 1939 – 1944, kiedy Polska jest okupowana; lato 1944 –lato 1945, kiedy zaistniała pełna niezależność Polski od ZSRR; lato 1945 – 1947, kiedy zależność od Moskwy ulega rozluźnieniu, a potem zahamowaniu, po którym nadchodzi regres; 1948 – 1955, kiedy Polska znajduje się pod protektoratem Moskwy; 1956 – 1970, kiedy nadal istnieje ograniczona suwerenność w węższym lub szerszym zakresie; 1971 – 1980, otwarcie Polski na zachód przez Edwarda Gierka i pogodzenie się władzy z działalnością opozycji; 1980 – 1989, kiedy następuje klęska „realnego socjalizmu”, a triumf myśli niepodległościowej i wolnościowej. Oprócz tego Autor porusza kwestie Polski w systemach wersalskim i jałtańsko – poczdamskim; pakcie Ribbentrop – Mołotow; kwestii granic Polski w polityce państw koalicji antyhitlerowskiej; główne aspekty II Wojny światowej dotyczące Polski. Osobny rozdział poświecony jest Władysławowi Sikorskiemu, polityce przez niego prowadzonej, okolicznościom podpisania układu Sikorski – Majski czy tragicznego wypadku. Autor dokonuje również swoistego porównania dążeń i osiągnięć Sikorskiego z Edvardem Benešem. Odnajdziemy tu również szkic poświecony Stanisławowi Mikołajczykowi czy budzącemu się socjalizmowi. Mowa jest także o Powstaniu Warszawskim oraz opiniach radzieckich i rosyjskich. Historyk zwraca również uwagę na miejsce Polski w polityce ZSRR. Książka kończy się szkicami poświęconymi powstaniu „Solidarności”.

Szkice historyczne są napisane w interesujący sposób. Edward Duraczyński dokonuje swoistej analizy roli, jaką odegrała Polska w polityce państw koalicji antyhitlerowskiej. Każdy z nich zaopatrzony jest w przypisy, a sam Autor niejednokrotnie w treści przywołuje prace innych historyków. Wielką rolę odgrywają tu cytaty. Jedynym mankamentem książki jest drobny druk. Nie jest to pozycja łatwa w odbiorze i na pewno laik w zakresie historii mógłby mieć problemy z przyswojeniem sobie wiadomości. Mnie również czytało się ów tekst nie w całkiem lekki sposób. Ciekawość może wzbudzić jednak w tych, którzy interesują się wymienionymi problemami z dziejów Polski.